Çiğdem Yılmaz – Bir dönem, iş bulamayanlar için önerilen çobanlık, şu sıralar neredeyse kıymete bindi. Dolgun maaşa rağmen, çoban olmak isteyeni bulmak zorlaştı. İnternet sitelerinde onlarca, “Çoban arıyorum” ilanı bulunuyor. Batman Göçerler Derneği Başkanı Mehmet Emin Çelik yayla çobanına bölgede aylık 40 bin TL ödendiğini ama yine de çoban bulmakta zorluk yaşadıklarını söylüyor. Çoban bulunamaması, Türkiye’de hayvancılık yapılan neredeyse tüm bölgelerde, en büyük sıkıntı haline geldi. Türk çobanı geçtiklerini, yabancı çoban bile bulmadıklarını söyleyen sürü sahipleri, hayvancılığının bitmesinden endişeli.
‘Hayvancılık bitecek’
Tokat’ta 430 küçükbaş hayvanı bulunan Birol Yeşilırmak, “Bir tane çobanımız var ancak uzun süredir ikinci bir çoban arıyoruz ama ne yazık ki bulamıyoruz. Gelen çobana sigorta yapıyoruz, yeme içme konaklama bize ait, maaşı asgari ücretin bir tık üstü. Hatta giydikleri kıyafete kadar alıyoruz. Burada çalıştığı sürece 1 TL masrafı olmuyor ama yine de çalışmak isteyen yok. Bu gidişle hayvancılık bitecek” dedi.
Kayseri’deki çiftliğine eleman çoban arayan Ali Yüce de, “Sürekli bir çoban arayışımız var ancak bulmak neredeyse imkansız. Sigorta, kalacak yer, yeme içme ve 14 bin TL’den başlayan maaşlar. Ama gelin görün ki, çobanlık yapmak isteyeni bulamıyoruz. Bizim çiftliğimiz dışında üç farklı şirketimiz de var. Çobanı geçtim, temizlik elamanı bulamıyorum. Eleman bulmak imkansız hale geldi” diye konuştu. Çoban bulmakta zorlandığını söyleyen Faruk Ara da “Çoban arayışımız hep var ama çoban yok. Çobanlık algısı birçok kişi tarafından olumsuz bir algı yarattığından tercih edilmiyor” dedi.
Batman Göçerler Derneği Başkanı Mehmet Emin Çelik de şunları aktardı:
“Yaylaya giden ve besicilikte olmak üzere iki tür çoban var. Yaylaya giden çobanlara aylık 40 bin TL’nin üzerinde maaş veriliyor ama yine de bulmak zor. Besici hayvanların için de çoban yok, onların maaşı da 20 bin TL’den başlıyor. Bir de besici çobanlıktan anlayan yok.”
Son 5 yılın en büyük sorunu
Ankara İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Hasan Kılınç da şunları söyledi:
“Küçükbaş yetiştiriciliğinde çoban sorunu son beş yılın en birincil sorunu olmuştur. Bu sorunun aynı zamanda büyükbaş ve kanatlı sektöründe de var. Küçükbaş kısmına gelirsek, bu şartlarda bizim artık yerli çoban bulma imkanımız yoktur. Bundan dolayıdır ki, şu an sektörde yüzde 80 yabancı çoban çalıştırılmaktadır. Bugün bir çobanın işletmeye aylık 20 bin TL üzerinde maliyeti vardır. Korkarım ki, bu maliyetin buralarda kalmayacağı, daha da artacağı, 30 bin TL’ye kadar gideceği öngörülmektedir. Çok daha pahalı fiyatlarla et tüketmek zorunda kalacağız.”