ÖNDER YILMAZ – TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı’nın hazırladığı Endüstri 4.0 yapay zeka araştırmasında, Endüstri 4.0’ın; gayrisafi yurtiçi hâsıla (GSYH), ekonomik büyüme, dış ticaret ve istihdam gibi makro ekonomik değişkenler üzerinde önemli etkileri olacağı kaydedildi. BM raporunda yapay zekanın 2030 yılına kadar GSYH’yı küresel ölçekte 16 trilyon dolar arttıracağının öngörüldüğü hatırlatılan araştırmada, dünyadaki tüm ekonomilerin yapay zekâ teknolojisinden faydalanacağını ancak en çok fayda sağlayacak ülkenin yüzde 26 ile Çin olacağı aktarıldı.
Araştırmada Endüstri 4.0’ın hem iş gücü piyasasına hem de topluma etki edeceği ancak bu etkinin boyutları konusunda bazı belirsizlikler ve riskler bulunduğu ifade edildi. “Siber güvenlik kaygıları, çalışanların ve sendikaların ikna edilmesi süreci, yüksek nitelikli iş gücü ihtiyacı Endüstri 4.0’ın kaygı uyandıran diğer olumsuz yanları” denildi.
Faydası daha fazla
Beklenen pozitif etkilerinin ise daha fazla olduğu belirtilirken, bu faydalar; “stratejik rekabet avantajı, organizasyonel etkinlik ve çeviklik, üretimde yenilikçilik (inovasyon), kârlılık, müşteri deneyiminin iyileştirilmesi, çevresel ve sosyal faydalar bunlardan bazılarıdır” şeklinde sıralandı.
Mesleklerin geleceklerinin de ele alındığı araştırmada, Endüstri 4.0 kapsamında; yapay zekâ, robotik, nano-teknoloji, 3 boyutlu yazıcı, genetik ve biyoteknoloji gibi alanlardaki gelişmelerin iş modellerinde önemli ölçüde değişikliğe yol açacağı kaydedildi. “Artan robotlaşma ve otomasyon nedeniyle birçok sektörde azalan iş imkânlarına paralel olarak insanlar işsiz kalacak, buna karşın birçok yeni istihdam alanı ortaya çıkacaktır” tespiti yapıldı. Yakın döneme kadar 5.1 milyon civarında robotun yeni iş kollarında istihdam edildiği bilgisinin paylaşıldığı çalışmada, şu görüşlere yer verildi:
Beyaz yakalılar
“Dijitalleşmeyle birlikte geleneksel iş kollarında çalışan 7.1 milyon kişinin işsiz kalması ve bu kişilerin yüzde 30’unun ofis ve idari yönetim çalışanlarından olması beklenmektedir. Bu gelişmelerden çoğunlukla beyaz yakalılar etkilenecektir. Bunun yanı sıra yazılımcı, programcı, veri analisti gibi ‘küçük meslekler’ olarak nitelendirilebilecek iki milyon yeni iş kolu ortaya çıkacaktır. Bazı projeksiyonlara göre; bu dönemde ilkokula başlayan çocukların yüzde 65’inin henüz mevcut olmayan işlerde çalışması olasıdır. Ancak robotların, insanların yerini tümüyle alması henüz ihtimal dâhilinde görülmemektedir.”
Geleceğin meslekleri
Endüstri 4.0’la birlikte mimarlık ve mühendislik, bilgisayar ve matematik tabanlı meslek gruplarında yüksek bir iş gücü talep artışı beklendiği aktarılan çalışmada, iş gücü piyasası üzerinde olumlu ve olumsuz etkileri olacağı yönünde çeşitli tartışmalar bulunmakla birlikte yeni mesleklerin ortaya çıkacağı yönünde genel bir kabul olduğu vurgulandı. Gelecekte öne çıkması beklenen meslek grupları; “Endüstriyel Veri Bilimciliği, Robot Koordinatörlüğü, Endüstriyel Bilgisayar Mühendisliği, Bulut Hesaplama Uzmanlığı, Vergi Güvenliği Uzmanlığı, Şebeke Geliştirme Mühendisliği, Yazıcı Mühendisliği, Giyilebilir Teknoloji Tasarımcılığı, Dijital Dedektiflik, Alternatif Enerji danışmanı ve Teknisyeni, Nesnelerin İnterneti Uzmanlığı” şeklinde sıralandı.
Silah sistemleri
Endüstri 4.0’ın ülkelerin güvenliği ve emniyeti açısından çok önemli roller üstlendiği kaydedilen araştırmada, “yapay zekâ, silah sistemlerinin üretiminde ve ülkelerin savunma sanayilerinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Otonom silahlar için oluşan veri ihtiyacı mobil cihazlardan, kameralardan, sensörlerden ve uydu görüntülerinden elde edilmekte, askerî alanda kullanıma hazır hale gelmektedir. Ülkelerin savunma sanayi yalnızca askeri kuvvetlerine hizmet etmemektedir. İç güvenliklerini sağlamak için güvenlik güçleri ve polisler için de yapay zekâ algoritmalarına ve veri analizi yapabilecek programlara ihtiyaç duyulmaktadır” denildi.
YARIN: ENDÜSTRİ 4.0’IN EĞİTİM VE SAĞLIĞA ETKİSİ NE? ÜLKELERİN ENDÜSTRİ 4.0’A UYUMU NASIL?