ERCAN SARIKAYA – Türkiye 6 Şubat’ta peş peşe depremlerle sarsıldı. Yüz binlerce bina yıkıldı ve hasar aldı, altyapılar çöktü ve on binlerce kişi hayatını kaybetti. Ancak kent içi doğal gaz şebekelerinde yangın çıkmadığı belirlendi. Bunun sebebi ise bu kentlerdeki şebekelerde bina bazlı ‘gaz stop’ sisteminin olması. Depremde sınıfı geçen sistemin, 2002 yılı öncesinden gaz şebekesi olan İstanbul, Bursa ve Eskişehir gibi illerde olmadığı ortaya çıktı.
Gaz stop sisteminin 11 kenti vuran depremde sınıfı geçmesi üzerine eski şebekelere de gaz stop sistemi kurulması için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı harekete geçti. ‘Gaz stop’ sisteminin 2002 öncesinde inşaatı yapılan servis hatlarında da uygulanmasına karar verdi. Gaz stop sisteminin uygulanması için Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) yetkilendirildi.
3 İLE ÖNCELİK VERİLDİ
İstanbul, Bursa ve Eskişehir’de eski hatlara gaz stop sisteminin kurulması için çalışma başlatıldı. İstanbul’da 1 milyon 160 bin, Bursa’da 323 bin, Eskişehir’de ise 90 bin bina bulunuyor. Her binanın ana şebekesine en yakın noktaya montajı yapılacak sistem ile binaların güvenliği sağlanmış olacak.
‘YIKILAN BİNALARDA GAZ KAÇAĞI ÖNLENDİ’
Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) Başkanı Yaşar Arslan sistemle ilgili Milliyet’e konuştu. “Deprem anında merkezi kesinti yapılıyor ama gaz stop sisteminde ise bina bazlı kesinti yapılabiliyor” diyen Arslan şunları söyledi:
“Gaz stop, aşırı gaz akışıyla tetikleniyor ve mekanizmasının hareketi ile gaz akışı kesiliyor. Fazla akış durduğunda veya doğru basınç yeniden sağlandığında yeniden açılıyor. Sevkiyat Kontrol Merkezlerinden tüm verileri takip edilmektedir. Bu sayede, deprem sonrasında hasarsız olan ve doğal gaz arzı devam eden tüketicilere kesintisiz ve güvenlikli hizmet sağlanmıştır. 2002 sonrası şartnameler uyarınca Türkiye’de tesis edilen her servis hattının polietilen şebekeye bağlandığı noktada ‘gaz stop’ uygulaması yapılmaktadır.”
SİSTEM NASIL İŞLİYOR?
Gaz stop sistemi servis kutusu ve bileşenlerinde meydana gelecek bir hasarda, ilk müdahale anına kadar aşırı gaz kaçağını önleyen bir uygulama. Bu sistem deprem, ya da bir kazı sırasında hatta oluşan parçalanma, delinmelerde sistemi kapatarak büyük yangın çıkmasını ve patlamaları önleyerek can kayıplarının önüne geçiyor. Avrupa’da uzun zamandır uygulanan sistem Türkiye’de de 2002 yılı sonrası doğal gaz şebekesi açılan kentlerde kullanılmaya başlandı.