EKONOMİ SERVİSİ – Tarihinin en büyük deprem felaketlerinden biri ile sarsılan Türkiye, yaralarını sarmaya çalışıyor. Bu kapsamda bölgede depremzedeler için bir yandan geçici barınma olanakları sağlanırken, diğer yandan ise kalıcı konutların temelleri atılmaya başladı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum önceki gün Malatya’da yaptığı konuşmada, 650 binden fazla konutu yapıp teslim edeceklerini ifade ederken, yeni konutların ihaleleri yapılıp temellerinin atılmaya başladığını vurguladı. Afet bölgelerinde bakanlık stratejisi olarak 1 yıllık süreçlerde konut ve iş yerlerinin hayata geçirilmesine odaklanılıyor. Bu kapsamda son dönemde hayata geçirilen İzmir konutlarının da ciddi bir örnek oluşturduğu görülüyor. İzmir Seferihisar ilçesi açıklarında 30 Ekim 2020’de meydana gelen 6.6 büyüklüğündeki depremin ardından bakanlığın bölgede başlattığı yeni konut ve iş yerlerinin inşasında 1 yıl süre içinde yapım ve teslim işlemleri tamamlandı. Buna göre, İzmir’de afetzede vatandaşlara toplam 5 bin 061 konut inşa edildi. İlk konutların teslimi geçen yıl gerçekleşirken, bugüne kadar 1.400’ü yerinde olmak üzere 4 bin 602 konutun yapımı tamamlanarak teslim edildi. 459 konutun yapımında ise sona gelindi ve mayıs ayına kadar tamamının teslim edileceği duyuruldu.
Deprem, sel, yangın gibi büyük afetlerin zarar verdiği bölgelerde afetzedeler için öncelikle doğru yerde yeni bir yapılanma hayata geçiriliyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bu kapsamdaki hedeflerinin 1 yıl süre içinde zarar gören konutların yapımı olduğuna dikkat çekmişti. Bakanlık eliyle afet bölgelerinde yapılan 45 bin konut, iş yeri, köy evi ve ahırları vatandaşlara teslim edildi. Yapımı devam eden diğer afet konutlarının ise 2023’te teslim edilmesi planlanıyor.
Rezerv alan kullanıldı
İzmir’de deprem ardından Bayraklı merkezde proje alanlarında yer alan 1.404 konut ve 289 işyerinin tamamı hak sahiplerine teslim edildi. Rezerv alanda ihale edilen 3 bin 657 konut ve 68 işyerinden; 841’i konut 8 iş yeri hak sahiplerine teslim edilirken; 2 bin 357 konut ve 35 iş yerinin abonelik ve iskân işlemlerinin devam ettiği açıklandı. 459 konut ve 25 iş yerinin ise inşaat faaliyetleri devam ediyor. Sosyal donatı kapsamında anaokulu, ilköğretim okulu, ortaöğretim okulu, sağlık tesisi ve 2 caminin inşaatları sürüyor. Ayrıca rezerv alanda genel altyapı işi kapsamında; 19 bin 573 metre yol, 14 bin 774 metre yağmur suyu hattı, 16 bin 086 metre atık su hattı, 24 bin 997 metre içme suyu hattı, 5 adet su deposu, 3 adet terfi merkezi inşaatı tamamlandığı açıklandı.
İzmir’in en büyük dönüşümü
Yaşanan acı depremin ardından şehri yeniden ayağa kaldırmak için İzmir tarihinin en büyük kentsel dönüşüm süreci yürütülüyor. Şehirde riskli yapı olarak tespit edilen 57 bin 109 konut ve iş yerinin dönüşümünü gerçekleştirildi. Bu kapsamda İzmir’de kira yardımından kamulaştırmaya ve yapıma kadar 1.8 milyar liralık destekte bulunuldu.
Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut hamlesi olan “İlk Evim, İlk İş Yerim” projesi kapsamında da İzmir’de toplam 12 bin 400 konut inşa edilecek. Bu kapsamda 25 bin konutluk arsa da İzmirlilerin hizmetine sunuldu. “İlk İş Yerim” kapsamında ise İzmir Kemalpaşa’da 40, Aliağa’da 500 ve Torbalı’da 70 olmak üzere toplam 610 dükkân sunuluyor. Millet Bahçeleri projesi dahilinde ise İzmir’de toplam büyüklüğü 563 bin metrekare olan 4 millet bahçesi projesi bulunuyor.
Afet bölgelerinde neler yapıldı?
Türkiye çapında yapılan afet çalışmalarıyla 2020 yılı ve 2022 yılları arasında yaşanılan afetlerin etkilerini gidermek amacıyla Antalya, Muğla, İzmir, Kastamonu, Sinop, Bartın, Rize, Artvin, Giresun, Elazığ ve Malatya’da ihtiyaç duyulan konut, ticari yapı ve diğer yapıların inşa edilerek vatandaşlara teslimleri gerçekleştirildi. Bu kapsamda Elazığ’ın Sivrice ilçesinde 24 Ocak 2020’de meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki depremin ardından Elazığ ve Malatya’da toplam 33 bin 821 adet konutun inşası tamamlandı. İzmir’deki 5 bin 061 konut ve ticari bağımsız birimin inşaatından 4 bin 602 adet konutun yapımı tamamlandı. 23 Kasım 2022 tarihinde meydana gelen Düzce Depremi sonrası 213 adet birimin üretilmesine yönelik çalışmalar devam ediyor. Sel felaketi yaşayan Giresun’da 730 konut inşası tamamlandı. Kastamonu, Sinop ve Bartın’da 1265, Rize’de ise 400 konutun inşaat çalışmaları etaplar dâhilinde tamamlanıyor. Bu çerçevede Kastamonu Bozkurt ilçesinde üretilen konutların hak sahiplerine teslim sürecine başlanıldı. 2021 yılı yaz aylarında Antalya ve Muğla yangınları sonrasında toplam 1450 konut ve 730 ahır inşa edildi.
Yeni konutlar başladı
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca, “asrın felaketi” olarak değerlendirilen Kahramanmaraş merkezli Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde 6 Şubat’ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 şiddetindeki depremler nedeniyle yaklaşık 14 milyon insanın etkilendiği bölgelerde yaralar sarılmaya devam ediyor. Kahramanmaraş Pazarcık ilçesi merkezli depremlerin ardından yapılan hasar tespitler sonucunda köy evleriyle birlikte yaklaşık 500 bini aşkın konutun yapımı ile birlikte son bir yıl içerisinde Türkiye’ye 2 milyon yeni, sağlam ve güvenli konut kazandırılarak yapı stoku güçlendirilmiş olacağı ifade edildi.