En son Tarım Ve Orman Bakanı Vahit Kirişci yaptığı açıklamada, Türkiye’nin buğday sorunu olmadığını hatta aşikâr yerlerdeki yağışlardan ötürü rekolteyi etkileyen konular olduğunu söyledi.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Ziraat Mühendisleri Odası Genel Lideri Baki Remzi Suiçmez, euronews’ten Dilek Gül’e konuştu.
Bakan Kirişçi ile birebir görüşte olmadığını söyleyen Suiçmez, “Buğday sıkıntımız yoksa Toprak Mahsülleri Ofisi neden daima buğday ihaleleri ile yurtdışından yüksek fiyata buğday alıyor?Ben sorularıma devam ediyorum. TÜİK sayılarına nazaran buğday üretiminde 20 milyondan 17,6’ye düştüysek ortadaki farkı nereden karşıladık? Bu yıl kuraklık ve öteki meseleler var ve rekoltemizin artmaması halinde artan nüfusa nazaran yerli üretim ile talebi karşılayamıyorsak o vakit bizim üretim sıkıntımız yok mu? TÜİK datalarına nazaran buğdayda yeterlilik yüzde 94 ise, bu nasıl bir yeterlilik? TÜİK datalarına nazaran biz kendi kendimize artık yetemiyoruz. Biz TÜİK’in yalancısıyız. Kendimize kâfi haldeyken son iki üç yıldır kendimize yetmiyoruz. Yanlış siyasetler devam ederse kendimize yetersizliğimiz de devam edecek. Fakat ortalama beş yıllık üretim planlaması ile yine kendimize kâfi hale geliriz. Ama sahiden üretim maliyetleri çok yüksek.” değerlendirmesinde bulundu.
Buğday üretiminin 80’li yıllarda nüfus ile hakikat orantılı olarak kâfi olduğunu tabir eden Suiçmez’e nazaran, yıllar içinde Türkiye nüfusu artmasına karşın üretimi birebir kaldı.
İklim şartları ve de girdi maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle bu yıldan da çok umutlu olmadığını tabir eden Suiçmez, “Türkiye 80’li yıllarda seviye olarak yirmi milyon ton üretim yaparken, bugün 85 milyon nüfusu ile tıpkı üretimi yapıyor. Münasebetiyle buğday üretimimiz azaldı. Geçen yıl kuraklık nedeniyle, TÜİK datalarına nazaran 17.6 milyon ton üretim var. 2022 yılında nispeten yağış olmasına karşın; doğu ve güneydoğuda kuraklığın devam etmesi, kışlık buğday ekiminde kâfi gübre atılmaması ya da çok az atılmasının yanısıra don ve dolu ziyanları da eklenince üretim 19 milyon ton üstüne çıkmayacak. Tarım Bakanlığı ise 20 milyon üstü üretim bekliyor. Üretim ölçüsünün artmaması önemli bir sorun. Yeterliliğe baktığımızda ise üç yıl öncesinde yeterlilik yüzde yüz üstüydü, en son yüzde 94’te.” dedi.
“TARIM UZUN SOLUKLU BİR SEKTÖR”
”Biz buğday arz açığımız nedeniyle buğday alıyoruz ve almaya da devam edeceğiz” diyen Suiçmez, “Rusya-Ukrayna en kıymetli ülkeler, Hindistan’ın ihracat yasağı öteki pazarları gündeme getiriyor. Örneğin Amerika, Kanada üzere. Fakat nakliye masrafları nedeniyle çok daha değerliye gelebiliyor. Şu anda Hindistan ile görüşmeler yapıldı lakin kendisi yasakladı. Bizim azalan rekoltemizi yurtdışından daha yüksek fiyatla alma kısır döngümüz daha yüksek fiyatla alma durumumuz devam edecek. Tarım uzun soluklu bir kesim. Şayet siz buğday üreticisini destekleyip, önümüzdeki yıllarda üretimde tutamazsanız bu yüksek ekmek fiyatı olarak tüketiciye yansıyacak.”
“ZOR BİR TARIM KRİZİ VAR ÖNÜMÜZDE”
Türkiye’nin tarım aksiyon planının kağıtta kaldığını ve çiftçinin önünü açan takviyelerin verilmediğini kelamlarına ekleyen Suiçmez, “‘Önümüzü görmemiz için iki örnek var. Hindistan çiftçisini koruyarak on yıllık bir program hazırladı. Tıpkı şeyi Rusya yaptı. Biz yapmadık. Dün Adana’da birinci buğday hasadı yapıldı, yedi bin TL oldu ki bu daha da artacak. İlaç, tohum, gübredeki artırım ortada lakin TÜİK daima baskılıyordu. Ancak mart ayında gübredeki artışı yüzde 228 olarak gösterdi. Bu kadar kıymetli mazot ve gübre ile küçük üretimci üretimden çekilir. Böylelikle de çok daha sıkıntı bir tarım krizi var önümüzde. Bizim bir periyot kendimize yettiğimiz fakat şuanda yetemez hale geldiğimiz buğday, arpa, nohut, ayçiçek üzere temel eserlerde yeterliliği sağlamamız gerekir. Bizim şuanda buğday üreticisi ne kadar buğday satacağını bilmiyor, bizim ekmek problemini çözmemiz gerekir. Bizim en büyük sıkıntımız takviyeler, çiftçinin önünü açan dayanaklar vermiyoruz.” tabirlerini kullandı.
“2021’DE EN ÇOK İTHAL EDİLEN ESER BUĞDAY”
Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Ziraî İktisat ve Siyaset Geliştirme Enstitüsü’nün ocak ayı Tarım Eserleri Piyasa Raporu’na nazaran; dünya buğday tüketimindeki artışın, üretimden daha fazla olması nedeniyle 2021/22 üretim döneminde bitiş stoklarının bir evvelki döneme nazaran %4 azalarak 278 milyon tona gerileyecek.
Türkiye’de ise kendi kendine yeterlilik derecesi %100’ün üzerinde olan buğday, birtakım yıllarda ekim alanlarında azalma ya da randıman kayıpları nedeniyle %89 düzeylerine kadar geriledi.
Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu’nun 2021 Dış Ticaret Bilgilerine nazaran ise; 2,3 milyar dolar ile en çok ithal edilen eser buğday oldu.
Raporda en fazla ithal edilen eser olan buğdayın en fazla ithal edildiği ülkeler ve eserin toplam ithalatındaki hisseleri ise şu formda sıralandı: Rusya (%73,9), Ukrayna (%17,4) ve Moldova (%4,3). En fazla ithal edilen eser olan buğdayın %91’inden fazlasının şu anda savaş halinde olan Rusya ve Ukrayna’dan ithal edilmesi; ayrıyeten Rusya’dan yapılan toplam ithalatın (3,9 milyar dolar) %42,7’sinin buğday ithalatı olması dikkat çekti.