MERT İNAN İstanbul – Prof. Dr. Haluk Eyidoğan şunları kaydetti: “Büyük depremlerden sonra her zaman büyük artçı riski vardır. Doğu Anadolu Fay kuşağı tek çizgi halinde ilerlemiyor. Bu fayın sağında, solunda kırık ailesi dediğimiz paralel faylarlar mevcut. Hatay’daki fay parçalarında çok sayıda 5 büyüklüğünde artçı aktivitesi var ve bir yıl boyunca irili ufaklı sürecektir. Her yıl 6 ve üzeri bir deprem, 4 yılda bir de 7 ve üzeri deprem kapımızı çalıyor. Doğu Aanadolu Fayı’nın güney ucundaki Ölüdeniz fayı dediğimiz Suriye, Lübnan, İsrail doğrultusunda ayrı bir hattı oluşturuyor. Ölüdeniz Fayı ayrı bir zon. Bu faydaki yüklenmenin ne kadar olduğunu bilmiyoruz. Samandağı’ndan Akdeniz’in içine uzanan artçı kırılma, ilerleyen zamanda Kıbrıs Yayı’nı tetikleyebilir. 7.7’lik depremden 9 saat sonra kimse Elbistan merkezli depremi beklemiyordu.”
‘550 AYRI FAY VAR’
Varsayımlar çok fazla. Asıl konuşulması gereken çöken ve depreme dayanıklı yapamadığımız evler. Türkiye’nin altından geçen 550 fay var. Hepsinin yerini biliyoruz ama okul, hastane, havalimanı ve konutları ısrarla bu fayların üzerine inşa etmekten vazgeçmiyoruz. Deprem ne kadar büyük olursa olsun ‘biz niye çöküyoruz, biz neden toptan göçüyoruz’ diye sormamız gerekiyor. Binalar büyük depremlerde hasar alır, duvarları patlar, hatta birkaçı yıkılabilir ama toptan göçmenin bir izahı yok. Türkiye’de yapı sigortası diye sistem yok. Lapa gibi zemine 15 kat bina yapılmasına müsaade ediliyor. Amik Ovası’nın taşıma gücü düşük. Dolayısyla çok sağlam, kazıklı sistemle inşaatlar yapmanız gerekirken manzara tam tersi.”
‘BİRİKEN STRESİ BİLMİYORUZ’
İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof.Dr. Cenk Yaltırak ise şu bilgileri paylaştı: “’Adana’da deprem olacak’ diye bir söylenti çıkartıldı. Hangi fayda olacak söyleyen yok. Adana’da 20 tane fay var. Kırılacağı iddia edilen fayların deprem tekrarlanma periyotları bilinmiyor. Fay kazısı yapılıp, tarihsel depremler ve enerji birikimi hesapları yapılmadan, deprem öngörüsü bilimsel değil. Ovacık Fayı için de Taylan Sancar’ın ayrıntılı çalışması var. Fayın deprem tekrarlanma periyodu 2 bin 500 yıl. Bu fayın ne zaman kırılacağını öngörmek mümkün değil. Fayların yerini biliyoruz ancak stres birikim ve kırılma periyotlarını bilmiyoruz.”