EFNAN ATMACA- Asrın afeti olarak anılan depremlerde zarar gören Malatya yeniden kurulacak. Hasar tespitinin tam olarak yapılmasının ardından şehri kurma çalışmalara başlayacak. Bu noktada akla şehrin nereye kurulması gerektiği sorusu da geliyor. Özellikle merkezinin büyük yara aldığı şehir taşınmalı mı? Eğer taşınmalıysa neresi olmalı? Bu konuda İnönü Üniversitesi İnşaat Teknolojileri Bölüm Başkanı Vehbi Aluçlu’nun görüşlerini başvurduk.
Sözlerine “Ben Malatya sevdalısı bir bilim insanıyım. Malatyamızı ve halkımızı depreme karşı yaklaşık 20 yıldır uyarmaya çalıştım. Elimden geldiği kadar çaba harcadım. Deprem oldu, yapacak bir şey yok. Bundan sonra çok bir proje üretmemiz gerekiyor” diyerek başlayan Aluçlu bu süreçte herkesin elini taşın altına koymaya davet ediyor. “Malatya’yı yeniden eski haline kavuşturamasak da en azından şehre dönecek insanlar için büyük projeler üretmemiz yani Malatya’yı yeniden kurmamız gerekiyor. Bunu kurarken de zemin yapısını, alt yapıyı dikkate alarak eski şehrin çarpık yapılaşmasını terk edip yeni bir alanda, depreme dayanıklı bir şehir üretmemiz gerekiyor” diyor.
En fazla 5-6 katlı
Peki neresi olmalı bu yeni yerleşim bölgesi sorusuna ise “Malatya tarihte iki defa yerle bir oldu. Eski Malatya dediğimiz bölgede yaşayan halkımız daha sonra Aspuzu bahçeleri denen bölgelere taşındı. Fakat eski şehir merkezi yani çarşı dediğimiz bölgenin artık özelliği kalmadı. Bu bölgedeki tarihi eserlerimizi koruyacağız, elbette eski şehir merkezini terk etmeyeceğiz ama şehrin gelişme yönünü sağlam zemin olan Batı’ya doğru geliştirmek durumundayız. Yine aynı acıları yaşamamak için tarımsal topraklarını tarıma bırakıp şehri Beydağı’nın etekleri ve Beylerderesi Viyadüğü’nün karşısına doğru açmak durumundayız” cevabını verdi.
Öğrencilerin yaptırdığı okul hasarsız
Malatya’da büyük yıkıma neden olan depremin ardından yaralar sarılmaya devam ederken çok fazla hasarın olduğu bölgelerdeki okulları dolaştık. Emeksiz Kavşağı’ndaki Fırat İlkokulu ayakta olan okullardan biriydi. Etrafında çok fazla yıkım olan okul hasarsız bir şekilde ayakta kalmayı başarmış.
Geçen yaz öğrenime açılan okul ray sistemiyle yapıldığı için depremi ayakta atlatabilmiş. Şu anda da ihtiyacı olanlar orada barınıyor. Fırat İlkokulu’na 15 dakikalık yürüyüş mesafesindeki Barbaros İlkokulu ise hasarlı olarak tespit edilmiş. Akpınar’daki okulun bahçesinde onun karşısında evleri hasarlı olan bir aile çadır içinde yaşıyor. Malatya’da 2006 yılında ilköğretimde okuyan 91 bin öğrencinin valiliğin öncülüğünde çalışıp kendi ürettikleri gelirle yapılan ve bu neden 91000 Bin Dev Öğrenci adını taşıyan ortaokul da hasar tespit edilmeyen yapılardan. Öğrencilerin kermesler, ağaç dikimi, tiyatrolar, sevgi festivalleri, internet sayfaları açma, sponsor temini, promosyon malzeme kullanımı, kitap ve kartpostal basımı gibi etkinliklerden elde ettikleri gelirlerin projenin finansmanında kullanıldığı okulun duvarında ise bu nedenle “Dünyanın Bütün Çiçekleri Burada” yazısı yer alıyor.
‘Demografik yapı değişir’
Malatya’nın geleceğine dair endişeleri de olan Aluçlu, bilimsel veriler ışığında bir gelecek hazırlanmaz ise bu bölgedeki demografik yapının da değişeceğinden endişe ettiğini söylüyor: “Eğer Malatya’yı yeniden ve doğru şekilde kurmazsak bizim çocuklarımız, torunlarımız bu bölgede yaşamayacaklar.”