EBRU SUNGUR – 6 Şubat’ta gerçekleşen depremin ardından borsada rutin işleyiş iki gün boyunca devam etmiş, bu sürede dar hacimde sert düşüş yaşanmıştı. Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) bazı aracı kurum yöneticileriyle 7 Şubat’ta bir toplantı yaptığı, bu toplantıda brüt takas uygulanması, Varlık Fonu’nun hisse geri alımı yapması, şirketlerin geri alımlarının desteklenmesi konularının görüşüldüğü basına yansımıştı. Nitekim 8 Şubat’ta da işlemler durdurulmuştu.
Piyasa uzmanları, borsada işlemlerin 15 Şubat’ta başlayacağının bildirildiğini hatırlatırken, “Düzenleyici kurumlar bu tarihten önce güven artırıcı önlemleri borsa yatırımcılarına ve kamuoyuna duyurmalı” uyarısında bulunuyor. Milliyet’in konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Piramit Menkul Değerler Yönetim Kurulu Üyesi Berra Doğaner, “Depremin ardından borsada gördüğümüz en önemli sorun, likidite sorunu. Doğal olarak alıcı yani talep çok sınırlı iken ihtiyaç, panik ya da kredili hesapların zorunlu tasfiyesi nedeniyle satış emirleri daha fazla oluyor ve sığ piyasada fiyatlar hacimsiz de olsa şiddetle aşağıya geliyor. Ayrıca sığ piyasada gerçekleştirilen algoritmik işlemler, diğer adıyla robot işlemler zarar veriyor” dedi.
Robotlara dikkat!
Algoritmik işlemlerin yatırımcı pozisyonu değil işlemci (trader) pozisyonunda gün içi milisaniyelerle ve diğer yatırımcılardan daha avantajlı olarak işlem yaptığını hatırlatan Doğaner, “Robotlar, yani algoritmik işlemler, düzenleyici otoritenin kararıyla hız, veri erişimi ve diğer unsurlarıyla normal dönemde olduğundan daha farklı kurallarla çalışmalıdır “ dedi.
Yatırımcıya kredi
Ülkenin olağanüstü bir dönemden geçtiğini, bu ortamda borsadaki işlemlerin de olağanüstü önlemlerle başlatılmasının uygun olacağını dile getiren Doğaner, “Gerekirse de bu kapalılık durumu uzatılabilir” görüşünü dile getirdi. Bu durumda da özellikle deprem bölgesindeki yatırımcıların nakit ihtiyacının oluşabileceğini belirten Berra Doğaner, bu sorunun giderilmesine ilişkin önerisini de şöyle ifade etti:
“Aracı kurumlar hali hazırda yatırımcılara nakit kredi veremiyorlar. Ancak yatırımcının aracı kurum nezdindeki hisse senetleri teminat kabul edilerek o yatırımcıya nakdi kredi verebilmesine yönelik bir düzenleme yapılabilir. Aracı kurumlara gerekli kaynağı ise Takasbank sağlayabilir. Ayrıca borsanın kapalı kaldığı sürelere ilişkin aracı kurum kredi faizlerinin daha düşük bir orandan hesaplanması da uygun olur.”
Panik önlenmeli
Berra Doğaner şunları söyledi:
“Bunun yanı sıra açığa satış işlemlerinin tüm hisselerde kısıtlanması ya da yasaklanması, virmanlı satış ve ödünç işlemlerinin kısıtlanması, Şirketlerin pay geri alım programlarının vergisel açıdan teşvik edilmesi, piyasa açılmadan önce aracı kurumların depremin ülke ekonomisi ve borsada işlem gören şirketlere etkilerinin analiz edildiği raporlar yayınlayarak panik satışların önüne geçilmesinin sağlanması gibi hususları da önemli görmekteyim.”