Dünya, son yılların en ‘sıcak’ dönemlerinden birini yaşıyor. Rusya Federasyonu, Ukrayna’nın doğusunda bulunan ve ayrılıkçı grupların yönettiği sözde Donetsk ve Luhansk Cumhuriyetleri‘ni tanıdığını açıkladı. Hemen ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus ordusuna Ukrayna’nın doğusuna giriş emri verdi. Tüm bu yaşananlar dünya çapında bir “3. Dünya savaşı mı geliyor?” endişesini beraberinde getirdi.
Rusya-Ukrayna krizinde Türkiye tarafında ilk açıklama Dışişleri Bakanlığı’ndan geldi. Rusya’nın sözde Donetsk ve Luhansk Cumhuriyetleri’ni tanıma kararının ‘kabul edilemez‘ olduğunu ifade eden Bakanlık, kararın reddedildiğini belirtti. İşte küresel bir savaşı tetikleme potansiyeline sahip olduğu söylenen Rusya-Ukrayna krizinde şu ana kadarki tüm gelişmeler…
ABD Başkanı Joe Biden, Rusya’nın resmi olarak tanıdığı sözde Donetsk ve Luhansk Cumhuriyetleri ile ticareti yasaklayan kararnameyi imzaladı (22 Şubat, 03:01)
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, yaşanan son gelişmeler sonrası yazılı bir açıklama yaptı. Yapılan açıklamada “Başkan Biden, (Rusya’nın bağımsızlığını tanıdığı) sözde Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri ile ABD’li kişilerin yeni yatırım, ticaret ve finansal işlem yapmalarını yasaklayan bir Başkanlık Kararnamesini yayımlayacak.” ifadelerini kullandı.
Açıklamanın ardından da Biden’ın söz konusu kararnameyi imzaladığı bilgisi geldi. İmzalanan kararnameye göre Rusya’nın bağımsızlığını tanıdığı sözde yönetimlerle ABD arasında yatırım ve ticaret yapılması yasaklandı. Durum, kararnamede “kapsanan bölgelerden herhangi bir mal, hizmet veya teknolojinin doğrudan veya dolaylı olarak Amerika Birleşik Devletleri’ne ithal edilmesi” ifadeleriyle belirtildi.
Dışişleri Bakanlığı, Rusya’nın sözde Donetsk ve Luhansk Cumhuriyetleri kararının kabul edilemez olduğunu ifade etti. (22 Şubat, 01:30)
Yaşanan gelişme hakkında açıklama yapan Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, yayınladığı yazılı açıklamada Rusya’nın aldığı kararın kabul edilemez olduğunu açıkladı. Bakanlık ayrıca, Ukrayna’nın siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunmasına bağlılığımızın devam ettiğini vurguladı.
Rusya, bağımsızlığını tanıdığı ayrılıkçı bölgelere ‘koruma’ amaçlı asker gönderme kararı aldı (22 Şubat, 00:45)
Putin’in açıklamaları sonrası Rusya, Ukrayna’nın doğusunda yer alan ve bağımsızlığını tanıdığı bölgelere, bölgeleri ‘korumak’ amacıyla asker gönderme kararı aldı. Bu gelişme sonrası Rusya’nın Ukrayna topraklarını resmen ‘işgal ettiği’ ifade edilmeye başlandı.
Reuters’ın aktardığına göre Rusya’nın tanıdığı ayrılıkçılarla imzalanan anlaşmalar kapsamında Rusya, doğu Ukrayna’da ayrılıkçıların kontrolündeki bölgelerde askeri üsler inşa edebilecek. Konuşmasında Donbas temas hattı ve çevresinde Ukrayna’nın sivilleri hedef aldığını öne süren Putin, “Kiev’de gücü elinde bulunduranlar askeri hamlelere son vermelidir. Eğer vermezlerse kanın dökülmeye devam etmesi sorumluluğunu almayı kabul etmiş olacaklardır” ifadeleriyle bölgedeki çatışmaların sorumlusu olarak Ukrayna’yı işaret etti.
Putin, Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıların sözde yönetimlerini tanıyan kararnameyi imzaladı (21 Şubat, 22.35)
Bu akşam Putin tarafından Olağanüstü Güvenlik Konseyi Toplantısı’nın ardından yapılan açıklamada pek çok farklı başlık dikkat çekti. Putin, ülkelere SSCB’den ayrılma hakkı verilmesini büyük bir hata olarak değerlendirirken, SSCB’nin dağılmasından Bolşeviklerin sorumlu olduğunu ifade etti.
Ayrıca Putin, Ukrayna’nın ABD ve dış güçler tarafından kontrol edildiğini, Ukrayna’nın Sovyetler Birliği’nden kalan altyapı ve Batı’nın teknolojik desteğiyle kolaylıkla nükleer silah geliştirebileceğini de açıklamlarına ekledi.
Ancak yapılan açıklamalarda en çok dikkat çeken konu başlığı, Putin’in Ukrayna’nın doğusunda yer alan ayrılıkçıların sözde yönetimlerini tanıması kararı oldu. Rusya’nın “bağımsızlığını tanıdığını” açıkladığı Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri hakkındaki bu karar, tüm dünya siyasetini harekete geçirdi. Rusya’nın kararnameyi imzalaması sonrası. NATO ve AB kınama ve yaptırım açıklamaları yaparken, bu kararın uluslararası hukuka aykırı olduğunu vurguladı.
Söz konusu Rusya yanlısı ayrılıkçılar olan Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri, 2014 yılında Ukrayna topraklarında iki ayrı yönetim oluşturmuştu. Bu yönetimlerin Rusya tarafından tanınması, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne bir saldırı olarak değerlendirildi.
Rusya’nın Ukrayna’yı olası işgali, Türkiye’yi nasıl etkileyecek?
Rusya – Ukrayna geriliminin ve yaşanması olası savaşın tüm dünya üzerinde sarsıcı etkileri olacağı kesin. Türkiye de her iki ülke ile ve NATO ile olan bağları sebebiyle bu savaştan pek çok farklı noktada etkilenecek. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) tarafından yayımlanan bir analizde yer verilen olası etkiler, Karadeniz’de artacak gerilimden Türkiye için sarsıcı ekonomik etkilere kadar geniş bir alana yayılıyor.
Dış Politika Araştırmalar Merkezi’nde (FPRI) Aaron Stein imzalı analizde de benzer şekilde özellikle Karadeniz’deki kırılgan dengelerin sarsılması üzerinde durulurken, Eski Avrupa Komisyonu Türkiye delegasyonu Başkanı Fransız diplomat Marc Pierini’nin kaleme aldığı bir başka analizde ise “Moskova’nın seçenekleri bulunuyor. Ukrayna tarafından kullanılan Türk yapımı askeri teçhizata karşı eylem; Türkiye’ye yönelik ekonomik yaptırımlar (Rusya’nın turizm ve tarım ithalatı geçmiş krizlerde durdurulmuştu) Suriye’nin kuzeyinde Türk birliklerine ve Türkiye sınırına yakın ülke içinde yerinden edilmiş Suriyelilere karşı sert bir duruş.” ifadelerine yer veriliyor.
Ortadoğu uzmanı Zvi Bar’el ise “Türkiye ekonomisi Rusya’ya yakından bağlı. Bunlar arasında Rusya’da faaliyet gösteren yüzlerce Türk şirketi, Rus turistlerin Türkiye’de harcadığı milyarlar, Suriye’de işbirliği ve Türkiye’nin Rus S-400 savunma sistemleri satın alması yer alıyor.” ifadeleriyle, yatırım, turizm ve askeri teçhizat anlaşmaları gibi pek çok farklı konu başlığında Türkiye’yi zor günlerin beklediğine dikkat çekiyor.
Uzmanlar son gelişmeleri nasıl yorumluyor?
Türkiye’nin Akıncı İHA’larının motorlarını Ukrayna’dan alıyor oluşu gibi durumlara dikkat çekiliyor
Ekonomi nasıl etkilenecek?
