Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş 24 Şubat 2022 tarihinden beri hız kesmeden devam ediyor.
Batı’nın silah yardımlarıyla Ukrayna’nın yanında yer alması, sıcak çatışmanın olduğu bazı bölgelerde Ukrayna’nın Rusya’ya karşı üstünlük sağlamasında etkili oldu.
NATO ve AB üyelerinden Ukrayna’ya askeri yardımlar
Ukrayna’ya en çok askeri yardım yapan ülkelerin başında NATO ve Avrupa Birliği (AB) üyeleri yer alırken, ABD’ye müttefik diğer ülkeler de Ukrayna’nın mücadelesine “önemli” katkılar sağladı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky‘nin yanı sıra, üst düzey Ukraynalı yetkililerin ülkenin doğu bölgelerini savunmak için silah arayışları sürüyor.
Zelensky ve yönetimi, Rusya’nın ülkenin altyapısını hedef alan ve kış öncesi artan saldırılarına karşı koymak için hava savunma sistemlerine ihtiyaç duyduklarını sıkça dile getiriyor.
“Batılı devletler Ukrayna’ya silah vererek Kiev rejimini pompalıyor”
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’daki bazı hedeflere yönelik hava saldırılarını Kiev’in “provokasyonlarına zorunlu ve kaçınılmaz bir karşılık” olarak değerlendiriyor.
Putin, batılı devletleri “Ukrayna ordusuna eğitim vermek ve silah sağlamak suretiyle Kiev rejimini pompalamakla” suçluyor.
ABD
Savaşın başından bu yana Washington yönetimi Ukrayna’nın en sadık askeri müttefiki konumunda.
21 Aralık 2022’deki basın açıklamasında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Biden yönetimi altında Ukrayna’ya sağladıkları yardımların 21,9 milyar dolara ulaştığını belirtti.
ABD Dışişleri Bakanlığı verileri, 1,600 Stinger uçaksavar, 8 bin 500’ün üzerinde Javelin tanksavar, 700’den fazla Switchblade (Sustalı) taktik insansız hava aracı sistemi, 142 adet 155 mm’lik obüs, 36 adet 105 mm’lik obüs, 8 tane NASAMS hava savunma sistemi, 20 adet Mu-17 helikopteri ve 45 adet T-72B tankı dahil geniş çaplı askeri ekipman, silah, mühimmat ve savunma sistemleri sağlandığını gösterdi.
Zelensky’nin 21 Aralık’ta ABD’ye yaptığı, savaşın başlangıcından bu yana gerçekleştirdiği ilk yurt dışı ziyaretinin ardından ABD yönetimi Ukrayna’ya Patriot füze savunma sistemleri sağlayacağını duyurmuştu.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, ilk patriot füzeleri savunma sistemlerinin yakın zamanda konuşlandırılacağını bildirdi.
ABD Savunma Bakanlığı ayrıca 6 Ocak’ta, Ukrayna’ya yakın gelecekte, Bradley dövüç araçları sağlanacağını duyurdu.
İngiltere
İngiltere hükümetinin 30 Aralık 2022’deki basın açıklamasına göre, 2,78 milyar dolar ile ABD’nin ardından Ukrayna’ya en çok askeri yardım yapan 2’inci ülke konumunda.
Açıklamada, “İngiltere, Ukrayna’yı şehirlerine ve altyapısına yapılan Rus saldırılarına karşı korumak için yakın zamanda, 1000 karadan havaya füze (hava savunma amaçlı) ve 125 uçak-savar silahın bulunduğu önemli bir hava savunma sistemi paketi sağladı.” denildi.
Ukrayna’ya Stormer zırhlı araçları ve binlerce Anti-Air füze dahil 6 binden fazla Starsteak ve AMRAAM füzesi ve bir takım Brimstone füzesi gönderildiği kaydedildi.
11 binden fazla Ukrayna askerine eğitim veren İngiltere, gelecek yıl bu sayıyı 20 binin üstüne çıkarmayı hedefliyor.
İngiltere Parlamentosu tarafından kasım ayında yayımlanan raporda, hükümetin Ukrayna’ya aralarında gece görüş ekipmanları, tıbbi ekipmanlar, kıyafet dahil 200 binden fazla teçhizat ve 3 Westland Sea King arama ve kurtarma helikopteri sağlandığı bildirildi.
İngiltere hükümeti, 2023 yılında da yardımların benzer şekilde süreceğini taahhüt ediyor.
Almanya
Savaşın başlarında Ukrayna’ya ağır silah sağlama konusunda daha isteksiz görünen Almanya, daha sonra çizgisini değiştirdi.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 5 Ocak’ta ülkesinin Ukrayna’ya Patriot hava savunma sistemi ile “Marder” tipi zırhlı muharebe araçları vereceğini ifade etti.
Alman savunma şirketleri 2022’de, Ukrayna’ya 2,1 milyar dolar değerinde silah ve ekipman sağladı.
Berlin, 5 MARS II çoklu roket atar, 500 Stinger, 2 bin 700 Strela uçaksavar sisteminin yanı sıra Ukrayna’ya bir adet IRIS-T savunma sistemi gönderildiğini kaydetti.
Bunun yanı sıra, hükümet internet sitesi üzerinden yayınladığı liste ile, 18 kundağı motorlo RCH 155 obüsü, 7 kundağı motorlu GEPARD uçaksavar silahı ve16 kundağı motorlu Zuzana 2 obüsünün yanı sıra 3 IRIS-T hava savunma sisteminin Ukrayna’ya teslimat sürecinin devam ettiğini duyurdu.
Fransa
AA’nın haberine göre, Fransa’nın Kiev’e verdiği toplam askeri destek ve ayrıntıları taraflarca açıklanmadı.
Bunun yanında; Kasım 2022’de en önemlisi, 2 Crotales, bir SAMP/T ve 2 LRU çoklu roketatar ünitesi dahil olmak üzere üç hava savunma sistemi bataryasının Ukrayna’ya teslim edilmesinin ve 18 Caesar obüsünün teslimatından sonra bazı anlaşmalar duyuruldu.
SAMP/T hava savunma füze sistemleri, Thales Group ile MBDA Fransa ve MBDA İtalya tarafından geliştirildi.
Fransa, Ukrayna’ya ayrıca AMX 10-RC hafif muharebe tankları tedarik edeceğini bildirdi.
Fransa tarafından Ukrayna’ya teslim edildiği belirtilen diğer silahlar arasında Mistral hava savunma sistemlerinin yanı sıra MILAN, FGM-148 Javelin ve Akeron MP tanksavar güdümlü füze sistemleri yer alıyor.
Kanada
Hükümet verilerine göre Kanada, savaşın başlamasından bu yana Ukrayna’ya 1 milyar Kanada dolarının (743,5 milyon ABD doları) üzerinde askeri yardım taahhüt etti.
Bunun en büyük kısmı Endonezya’nın Bali kentinde düzenlenen ve Başbakan Justin Trudeau’nun Ukrayna’ya 500 milyon Kanada doları (371,7 milyon dolar) ek askeri yardım açıkladığı son G-20 zirvesinde bildirildi.
Kanada Ukrayna’ya askeri yardımını, teçhizat ve silah yoluyla yaparken, hükümet, belirtilmemiş sayıda M777 obüs ve ilgili mühimmatın, en az 100 Carl Gustav M2 geri tepmesiz tüfek, 4 bin 500 kadar M72 roketatar ve 50’den fazla Wescam MX-15D İHA sensörünün katkısını duyurdu.
Nisan 2022’de Savunma Bakanı Anita Anand, Kanada Silahlı Kuvvetlerinin Ukrayna kuvvetlerine M777 obüs kullanımı konusunda eğitim verdiğini doğruladı.
Belçika
Ukrayna Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Belçika, Eylül 2022’de Belçika Savunma Bakanı Ludivine Dedonder tarafından açıklanan 12 milyon avroluk yeni yardım paketi öncesinde Ukrayna’ya toplam 45 milyon avro değerinde destek aktardı.
Belçika Ukrayna’ya savaşın, 200 M72 LAW tanksavar silahı ve 5 bin FN FNC saldırı tüfeği sağladı.
Belçika Başbakanı Alexander De Croo, 26 Kasım 2022’de Kiev’e yaptığı ziyarette, “Belçika, Ukrayna’ya askeri yardım sağlayan ilk ülkelerden biriydi. Bunu yapmaya devam edeceğiz- yakıt, makineli tüfekler, kundağı motorlu silahlar…” demişti.
Hollanda
Hollanda Savunma Bakanı Kajsa Ollongren geçen ay Hollanda parlamentosuna yazdığı bir mektupta, Hollanda’nın Ukrayna’ya 697 milyon avroluk maddi yardımı kapsayan 987 milyon avroluk askeri yardım sağladığını söyledi.
Bu yardım, 200 Stinger füzesi, 50 FIM-92 Stinger rampası, 50 DM72A1 tanksavar mermisi, 15 milyon avro değerinde AMRAAM füzesi ve belirsiz miktarda Harpoon füzesi dahil olmak üzere mühimmat, ekipman ve silahları kapsıyor.
Ollongren; Hollanda, ABD ve Çek Cumhuriyeti’nin de 120 milyon avroluk ağır ekipman değerindeki daha geniş bir askeri destek paketinin parçası olarak Ukrayna’ya 90 T-72 tankı teslim ettiğini aktardı.
Ticari olarak edinilen mallar için 45 milyon avroluk katkı ve Ukrayna için Uluslararası Fon kapsamında 100 milyon avroluk bir katkı yapıldığı kaydedilen mektupta, “Hollanda, yakıt, tıbbi tesisler, kış ekipmanı ve insansız hava aracı karıştırıcıları gibi ölümcül olmayan desteklerin finanse edildiği NATO Ukrayna Kapsamlı Yardım Paketi’ne (UCAP) 25 milyon avro katkıda bulunuyor.” ifadelerine yer verildi.
Yunanistan
Yunanistan, savaşın başında Ukrayna’ya iki C-130 askeri nakliye uçağı sağladı.
Mayıs 2022’nin sonlarında Yunanistan, Almanya ile eski BMP-1 zırhlı savaş araçlarını Ukrayna’ya kendi stokundan gönderme konusunda anlaştı. Buna karşılık Berlin’in, Atina’ya daha yeni Marder 1A3’ler teslim etmesi kararlaştırıldı.
Yunanistan ayrıca Girit’ten Ukrayna’ya S-300 hava savunma sistemleri göndermeye hazır olduğunu beyan ederken, Rusya bunu “düşmanca” bir hareket olarak göreceğini belirtti.
Finlandiya
Dışişleri Bakanlığı’na göre, Finlandiya’nın 2022’de Ukrayna’ya verdiği destek yaklaşık 300 milyon avroyu buldu ve bunun yaklaşık 200 milyon avroluk kısmı savunma ile ilgili ve diğer maddi yardımlardan oluştu.
Finlandiya Savunma Bakanlığı Ağustos 2022’de, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri için bir eğitim programına katılmak üzere İngiltere’ye 20 servis personeli göndereceğini belirtti.
Ukrayna’ya ilk ekipman transferleri arasında 2 bin kask ve kurşun geçirmez yelek yer alırken, Şubat 2022’den bu yana içeriği resmi olarak açıklanmayan 11 askeri yardım paketi gönderildi.
Estonya
Kasım 2022’de Estonya Savunma Bakanı Kusti Salm, Ukrayna’ya yaklaşık 300 milyon avro askeri yardım gönderdiklerini söyledi.
Estonya, Mayıs 2022’de Ukrayna’ya belirsiz sayıda FH70 obüs ve 7 Alvis 4 korumalı hareketlilik aracı gönderdi.
Ukrayna savaşının başlangıcında, Kiev’e 9 adet D-30 obüsü de teslim edildi.
İspanya
Savaşının ilk haftalarında İspanya, Kiev’e 1370 Instalaza C-90 tanksavar bombası fırlatıcısının yanı sıra belirsiz sayıda hafif makineli tüfek gönderdi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba 2 Kasım 2022’de İspanyol yetkililerle yaptığı görüşmelerden sonra İspanya’dan bir Aspide füze sistemi bataryası ve mühimmatı, 4 Hawk hava savunma sistemi, tanksavar füze sistemleri, havan topları ve mühimmatı içeren bir askeri yardım paketinin Ukrayna’ya sağlanacağını duyurdu.
İspanya Savunma Bakanı Margarita Robles, 10 Kasım 2022’de Ukraynalı mevkidaşı Oleksii Reznikov’un talebi üzerine Kiev’e 2 Hawk hava savunma sistemi daha gönderileceğini söyleyerek toplam miktarı altıya çıkardı.
İsveç
Savaşın ardından dönemin İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde, ülkesinin Ukrayna’ya 5.000 tanksavar silahı, 5 bin miğfer, 5 bin vücut kalkanı ve 135 bin kumanyadan oluşan askeri yardım ve ayrıca Ukrayna ordusuna 500 milyon İsveç kronu (47.5 milyon dolar) fon göndereceğini söyledi.
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’a göre o zamandan beri İsveç, Ukrayna’ya en büyüğü Kasım ayında gönderilen toplam 3 milyar İsveç kronu (287 milyon dolar) olmak üzere 8 askeri yardım paketi daha gönderdi.
Askeri yardım paketlerine ilişkin ayrıntılar sınırlı kalırken, Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov, paketlerin özellikle kış ayları için olmak üzere hava savunma sistemleri, mühimmat ve araçlar ile kişisel teçhizatı içerdiğini söyledi.
Letonya
Letonya savaş öncesinde Ukrayna’ya Stinger uçaksavar füze sistemi gönderdi.
Letonya Savunma Bakanlığı 2 Mart 2022’de 90 adet insansız hava aracının (İHA) Letonya’lı şirketler tarafından Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine bağışlandığını duyurdu.
Ukrayna Savunma Bakanlığı, 15 Ağustos 2022’de Letonya’dan 2 adet Mi-17 ve 2 adet Mi-2 helikopteri teslim aldığını bildirdi.
Letonya Parlamentosu Sözcüsü Edvards Smiltens, 9 Aralık 2022’de Ukrayna medyasına verdiği röportajda, Letonya’nın Ukrayna’ya aralarında obüs ve droneların bulunduğu 300 milyon avrodan fazla değere sahip askeri teçhizat sağladığını söyledi.
Bu miktarın ülkenin askeri bütçesinin üçte birini oluşturduğunu kaydeden Smiltens, “(Ukrayna’daki savaşın) Bunun bir özgürlük savaşı olduğunu ve özgürlüğün öylece verilmediğini açıkça anlıyoruz. Ukraynalılar bunun bedelini kanlarıyla ödüyorlar ve biz sadece parayla ve destekle ödüyoruz. Siz bizim için de mücadele ediyorsunuz.” ifadelerini kullandı.
Litvanya
Litvanya Savunma Bakanlığı’na göre, Ukrayna’ya yapılan askeri yardımlar arasında Stinger hava savunma sistemleri, tanksavar silahları, hücum yeleği, kask, 120 mm’lik havan topları, hafif silahlar, termal görüntüleme ekipmanı, drone, anti- drone ekipmanı, gözetleme radarları, M113 zırhlı personel taşıyıcıları, kamyonlar ve arazi araçları bulunuyor.
Litvanya Savunma Bakanı Arvydas Anusauskas, 6 Aralık’ta gazetecilere verdiği röportajda, ülkesinin Ukrayna’ya yaptığı askeri yardımın 240 milyon avroyu bulduğunu söyledi.
Anusauskas, Savunma Bakanlığının 2023 bütçesinden, Litvanyalı üreticilerden satın alınacak gerekli parçalarla birlikte Ukrayna’ya destek için yaklaşık 40 milyon avro ayrıldığını belirtti.
Lüksemburg
Lüksemburg Savunma Bakanlığından 2 Kasım 2022’de yapılan açıklamada, ülkenin Ukrayna’ya 75 milyon avro askeri yardımda bulunduğu kaydedildi.
Açıklamada, “Bu, (75 milyon avro) 2022 savunma bütçemizin yüzde 16’sı, Ukrayna’nın kendini savunma hakkını destekliyoruz.” ifadelerine yer verildi.
Lüksemburg’un Ukrayna’ya gönderdiği ekipmanlar ve silahlar arasında, 20 adet 12,7 mm makineli tüfek içeren 28 HMMWV tipi araçlar yer aldı.
Ayrıca, 102 adet NLAW tipi tanksavar silahı, 600 adet BM 21 çoklu roketatar füzesi, 6 Primoco One, 150 insansız hava aracı, 7 Jeep Wrangler askeri jipi ve 12 bin 500 adet RPG-7 tipi yüksek patlayıcılı tanksavar bombası gönderildi.
Norveç
Norveç hükümeti, 30 Eylül 2022’de, Ukrayna ordusuna aynı yıl içinde 3 milyar dolar destek sağlayacaklarını açıkladı.
Açıklamada, Norveç’in Ukrayna’ya kask, kurşun geçirmez yelek, M72 hafif tanksavar silahları, M109 tipi kundağı motorlu top ve mühimmat, Mistral hava savunması, Hellfire füzeleri, IVECO zırhlı araçları ve gece optikleri ile M270 uzun menzilli roket topçusu (MLRS) verilmesine karar verdiği belirtildi.
Norveç hükümetinin internet sitesinde yer alan ayrı bir açıklamada ise, Norveç’in, 2023’te Ukrayna’ya 100 milyon dolar tahsis edeceği, bunun yaklaşık 70 milyon dolarının 2022 yılında yapılan ek askeri yardımların karşılanmasında kullanılcağı ifade edildi.
Aynı açıklamada, Norveç’in Ukrayna’ya sağladığı önemli askeri teçhizatlar arasında 2 bin adet M72 hafif tanksavar silahı, 100 adet Mistral hava savunma füzesi, 22 adet kundağı motorlu M109 obüsü, 14 adet Iveco LAV III zırhlı aracı ve 160’a yakın Hellfire füzesi yer aldı.
Danimarka
Ukrayna’ya doğrudan askeri yardım eden ülkeler arasında yer alan Danimarka ise, 2 bin 700 omuzdan ateşlenen tank savar silahı, 2 bin kurşun geçirmez yelek ve 700 adet temizlik kiti sağladı.
Ayrıca 11 Ağustos 2022’de Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Ukrayna’da savaşan askerler için silah sağlamak ve eğitim vermek için yaklaşık 117 milyon dolar değerinde bir yardım paketi sağlayacaklarını açıkladı.
Frederiksen, bu paketten 14,3 milyon doların Ukraynalı askerlerin temel askeri eğitimini desteklemek için kullanılacağını söyledi.
Hükümet ayrıca, Ukrayna askerlerinin İngiltere’deki eğitimine katılmak için eğitmen göndereceğini açıkladı.
İtalya
Ukrayna-Rusya savaşının başlamasının hemen ardından İtalya’nın eski Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, İtalya’nın Ukrayna’ya 110 milyon avro askeri yardım yapacağını kaydetti.
İtalya Dışişleri Bakanlığı’na göre, o tarihten bu yana İtalya, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacı doğrultusunda ölümcül silahlar dahil Ukrayna’nın savunmasına beş önemli askeri destek paketi onayladı.
İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto Kasım 2022’deki açıklamasında, İtalya’nın Ukrayna’ya 6’ıncı askeri yardım paketini onaylamak için Başbakan Giorgia Meloni’nin yeni hükümeti altında görüşmelerin sürdüğünü söyledi.
İtalya 1 Aralık’ta, Ukrayna’ya askeri teçhizat, malzeme ve araçların gönderilmesine ilişkin 31 Aralık 2023’e kadar uzatan kararnameyi onayladı.
Diğerlerinin yanı sıra, Arnavutluk, Bulgaristan, Hırvatistan, Çekya, İzlanda, İrlanda, Karadağ, Kuzey Makedonya, Polonya, Portekiz. Slovakya, Slovenya da Ukrayna savunmasına destek veren ülkeler arasında bulunuyor.
