MELTEM GÜNEŞ Ankara – İklim değişikliği ve su kaynaklarının azalmasıyla belirginleşen kuraklık, tarımsal üretimin temel sorunlarından biri haline geldi. Su zengini olmayan Türkiye, tarımsal kuraklıkla ilgili yol haritasını belirledi. Bakanlığın önümüzdeki beş yılı kapsayan eylem planında birçok tahıl ürünü ile meyve ve sebzenin az su tüketerek daha çok ürün verdiği bir sistem hayata geçirilecek.
Dayanıklı nohut
Eylem planına göre, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ve Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, “Kuraklık Stresine Dayanıklı Nohut Genotiplerinin Geliştirilmesi” projesine başlayacak. Projeyle kuraklığa dayanıklı, üreticilerin ve pazarın isteklerine uygun yeni nohut çeşitleri geliştirilecek. Bu amaçla kuraklığa dayanıklı ebeveyn hatlar belirlenecek ve ıslah programı oluşturulacak. Geliştirilecek olan yeni çeşitlerle üreticilerin kuraklıkla yaşadığı kayıplar azaltılacak.
Mısıra alternatif yulaf
Sıcak İklim Tahılları Araştırmaları kapsamında TAGEM’e bağlı enstitülerde konu uzmanı araştırıcılar tarafından, kuraklığa dayanıklı çeşit geliştirme çalışmaları yürütülmeye başlandı. Mısırda daha önce başlatılan çalışmaların ikinci 5 yıllık dönemi de bu yıl devreye alındı. Çalışmalar kapsamında çok su tüketen mısıra alternatif olarak yulaf çeşitleri yetiştirilecek. Devam eden projeler kapsamında kuraklığa dayanıklı şeker pancarı ve soya çeşitleri de geliştirilecek. Ayrıca pamuk, tütün, yem bitkileri için de kuraklığa dayanıklı türler yetiştiriliyor.
Bakanlık, insan beslenmesi için mutlak gerekli bitki türleri ve bunlara ait gıda arzı fazla olan bitki türlerinde çalışmalara öncelik verecek. Çok yıllık meyve türlerinde kuraklığa yönelik çalışmalar, daha çok anaç ve çeşit ıslahı üzerine yoğunlaşacak. 15-20 yıl sürmesi beklenen ıslahlaştırma çalışmaları ile birçok meyve ve yemiş türü kuraklığa dayanıklı hale getirilecek. Bu kapsamda Bakanlık kayısı, elma, fındık, badem, zeytin, antep fıstığı gibi türleri kuraklığa dayanıklı olarak yetiştirecek.
Kuraklık Test Merkezi 12 yıldır hizmette
12 yıldır faaliyette olan Konya’daki Kuraklık Test Merkezi’nde kurak koşullara dayanıklı Bozkır, Taner ve Şehzade isimli üç çeşit ekmeklik buğday; Türköz makarnalık buğday, Ayrancı arpa, Özer tritikale çeşitleri geliştirildi. Kurak alanlarda bile mevcut çeşitlere göre yüzde 15 daha yüksek verimli Taner çeşidi 2021 yılında üretici ile buluşturuldu. Öte yandan TAGEM Enstitülerince geliştirilen ve üretimi yapılan kuraklığa dayanıklı 30 ekmeklik buğday, 12 makarnalık buğday ve 19 arpa çeşidi bulunuyor.
Yüzde 42’si kuraklığa dayanıklı
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünce (TİGEM) 2022 yılında hasadı yapılan 826 bin dekar toplam buğday ve arpa tohumluk üretim alanının yüzde 42’si kuraklığa dayanıklı buğday ve arpa çeşitlerinden oluştu. Ayrıca satışı yapılan toplam buğday ve arpa tohumunun yüzde 31’i de bu çeşitlere ait tohumlardan meydana geldi.
29 araştırmacı çalışıyor
Bakanlık bünyesindeki Sebzecilik ve Süs Bitkileri Araştırmaları Çalışma Grubu’nda görev alan 29 araştırmacı domates, patlıcan, biber ve süs bitkileri üzerine çalışmalar yürütecek. Bağcılık Araştırma Enstitüsü ise Beyra, Efem ve Spil karası sofralık üzüm çeşitlerine yönelik ARGE çalışmaları yapacak.