GÖKHAN KARAKAŞ- Çevresinde 6’sı büyükşehir 12 şehir barındıran ve yaklaşık 30 milyon insanın yükünü taşıyan Marmara Denizi, dünyada tek ülkeye ait tek iç deniz. Sanayi, kimyasal ve kanalizasyon kirliliği nedeniyle 2021 yazını son yılların en büyük çevre sorunu olan müsilajla mücadele ederek geçiren Marmara Denizi’ni pek çok canlı türü terk etmişti. Hareketli türler bulundukları alanı terk ederken hareket edemeyenlerin sayılarında da büyük düşüş gözlemlenmişti. Müsilaj sorununun ardından Marmara Denizi ve Adalar Özel Çevre Koruma Bölgesi tespit edilerek bazı bölgeler tam korumaya alınarak Marmara Denizi Eylem Planı hayata geçirilmişti. Müsilajdan önce bile çok az görülen eklem bacaklı türlerinden ahtapot 3. kez kendini gösterdi. Prens Adaları ve Yalova’nın ardından İzmit Körfezi’ndeki Eskihisar bölgesinde dalgıçlar eklem bacaklı türü ahtapotu görüntülemeyi başardı.
Sağlıklı midye yatağı
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Bölümü Fiziksel Oşinografi ve Deniz Biyolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahsen Yüksek, çift sıra vantuzu olan ahtapot türünün görülmesinin sevindirici olduğunu vurguladı. Yüksek, “İzmit Körfezi gibi baskıların fazla olduğu bölgelerde ahtapot gibi hassas bir türün gözlenmesi sevindirici. Ama sağlıklı midye yataklarının bu bölgede gözlemlenmesi de çok önemli” dedi. Yüksek, midyelerin ötrofikasyonun yüksek olduğu yerlerde sağlıklı bir habitat oluşturduğunu ve biyolojik çeşitliliği desteklediğini kaydetti. “Bu tip habitatlara diğer hassas türlerde beslenmek ve üremek için gelebilir” diyen Doç. Dr. Yüksek, şu bilgileri verdi ve uyardı:
“Özellikle hasar görmüş habitatlarda, baskıları azaltır ve doğal habitatların nefes almasını sağlayabilirsek daha fazla ahtapot daha fazla lipsoz, kırlangıç gibi türler görebiliriz. Çünkü İzmit Körfezi’nin geçmişine baktığımızda zengin biyoçeşitliliğini biliyoruz ve eğer kirletici baskılar ve kontrol dışı avcılıklar olmasaydı, körfezin hidrodinamik yapısı biyolojik çeşitliliği destekleyecekti.
Marmara korunmalı
Çift sıra vantuzlu ahtapot türünün kıyıya yakın alanlarda kayalık, kumlu ve çamurlu diplerde gözlenir. Deniz tabanındaki kabuklularla beslenir. Marmara Denizi ve İzmit Körfezi’nde alt tabakada oksijen azalması yaşanıyor. Canlıların yaşam alanı daralıyor. Derin suları tercih eden bazı türler yaşam koşulları zorlaşınca kıyı kesimlere yaklaşıyor. Bu da kıyılarda tür çeşitliliğin artmasına ve uzun zamandır görmediğimiz türlerin görülmesine neden olur. Bu ahtapot Marmara Denizi’nin korunmasının ne kadar önemli olduğunun son kanıtıdır çünkü Marmara çok özel bir denizdir.”
8-10 M’DE RASTLAMIŞ
Ahtapotu görüntüleyen Eskihisar Nefes Doğa Sporları dalgıcı Alper Angın yaşadıkları mutlu heyecanı anlattı: “8-10 metre derinlikte karşımıza çıktı. Sanayi atıklarıyla çok kirlenen körfezde böyle hassas canlıların görülmesi tüm doğaseverleri mutlu ediyor. Çünkü bizler deniz ekosisteminin tüm canlılarla korunmasının gerekli olduğunu yerinde gözlemliyoruz.”