Ev sineması sadece görüntüden ibaret değil, ses de aynı derecede önemli. Son zamanlarda bu alanda önemli gelişmeler oldu; artık 5.1 ve 7.1 surround ses sistemleri ile sınırlı değiliz. Dolby Atmos’un yaygınlaşması sayesinde tamamen çevreleyen, sinema benzeri deneyimler yaşayabiliyoruz. Blu-ray ve 4K UHD’nin video performansı ne derece etkiliyse bugün, filmler, müzikler, maçlar, oyunların sesi de Atmos sayesinde o kadar etkileyici. Peki, Dolby Atmos nedir? Dolby Atmos ses teknolojisi hakkında en çok merak edilenler burada.
Dolby nedir ❓
Dolby ne demek? Dolby, 1965’de kurulan, ses parazitini azaltma, ses kodlama/sıkıştırma, uzamsal ses ve HDR görüntüleme alanında en iyisi olan bir şirket. Dolby teknolojileri lisanslı; şirketler, bir ücret ödeyerek bu teknolojiyi kendi cihazlarında kullanabiliyor. Dolby ses sisteminin kullanıldığı ilk film, 1971 yapımı Otomatik Portakal filmiydi; her aşamada Dolby parazit azaltma kullanıldı ancak filmin müziklerinde Dolby yerine geleneksel optik ses teknolojisi kullanıldı. 1974 yapımı Callan, Dolby kodlu optik film müziklerine sahip ilk filmdi. Dolby, sonra daha fazla ses kanalına ek olarak gürültü azaltma sistemini içeren Dolby Stereo’yu çıkardı. Dolby kodlu stereo optik film müziklerine sahip ilk yapım 1975’de izleyiciyle buluşan Lisztomania. Sol, orta ve sağ surround kodlama tekniğinin kullanıldığı ilk film müziği 1976 yapımı Bir Yıldız Doğuyor olarak biliniyor. 10 yıldan kısa bir süre içinde, Dünya genelinde binlerce sinemada Dolby Stereo ses düzeni kullanılmaya başlandı. Dolby Stereo Digital ya da Dolby Digital, ilk kez 1992 yapımı Batman Dönüyor filminde kullanıldı. Ev sineması alanına Dolby AC-3 olarak sunulan format, ekstra donanım gerekliliğinden tüketici pazarında yaygınlaşmadı. Dolby Digital, birçok uydu TV ve kablo TV alıcısında, DVD oynatıcılarda, HDTV’lerde yerini aldı. Dolby, Simpsonlar dizisi için özel ses sıkıştırma şeması bile geliştirdi. 2010’da Dolby Surround 7.1 tanıtıldı ve dünya çapında, sinema salonlarına 7.1 surround hoparlör kurulumları gerçekleştirdi. Bu format ilk kez Pixar’ın Toy Story 3 filminde kullanıldı ve yaygınlaştı. Sesin tepeden de geldiği yeni sinema ses teknolojisi olan Dolby Atmos da 2012’de Pixar’ın Cesur filmi ile tanıtıldı. 2014’te Dolby, Atmos’u ev sinema sistemine taşıma planı olduğunu duyurdu. Bu teknoloji ilk Game of Thrones (diskli) ile deneyimlendi. 2019 itibarıyla Dolby Atmos müzik keyfi başladı.
Dolby Atmos nedir ❓
Dolby Atmos nedir? kısaca tanımlamak gerekirse; Dolby Atmos, popüler bir surround ses formatıdır. Dolby Atmos, aynı zamanda DTS:X’e rakip ve en büyük ticari sinemalardan ev sinema sistemlerine kadar her şeyde bulunuyor; akıllı telefon ve tabletlerde de mevcut. Üç boyutlu ses sistemi olarak da bilinen bu format, başlangıçta sinema salonları için tasarlanmış olsa da artık müzikleri remikslemenin ve dinlemenin yeni bir yolu olarak da kullanılıyor. Dolby Atmos, en iyi Blu-Ray oynatıcılar ve en iyi soundbar’lar ile birlikte kullanıldığında tamamen 3 boyutlu ses ortamını simüle edebilir. Bu, dinamik sesin yukarıdan dahil etrafınızdaki her yerden kulağınıza ulaşabileceği anlamına gelir. İster film izliyor olun, ister müzik dinliyor olun, isterseniz de oyun oynuyor olun, çok daha detaylı gelişmiş bir ses deneyimi yaşarsınız. Dolby Atmos nedir, nasıl çalışır? biraz detaya inelim.
Dolby Atmos, aslında panoramik sesi ses cihazlarına taşıyan ve dinleme deneyiminizi daha sürükleyici hale getiren çığır açan bir üç boyutlu ses platformudur. Dolby Atmos’un yeni bir teknoloji olmadığı biliyorsunuzdur. Peki, Dolby Atmos ne zaman çıktı? 2012 yılında Pixar filmi Brave’in gösterime girmesiyle birlikte bu teknolojiyle tanıştık. İzleyicileri sinema deneyiminin derinliklerine çeken zengin ses düzeni oluşturma özelliğiyle hemen fark edildi.
Dolby Atmos teknolojisi, birkaç yıl içinde ev sineması kurulumlarında kullanılabilir oldu. Atmos, dikey düzlemde sesleri yeniden oluşturan yeni yükseklik kanalları eklediğinden, stereo, 5.1 ve 7.1’in bilindik hoparlör kurulumunu bozdu. Dolby Atmos ile sesler yalnızca kulak seviyesinde oluşturulmuyor, daha sürükleyici deneyim için çeşitli farklı yüksekliklerde iletilebiliyor. Geleneksel kanal tabanlı sistemlerden farklı olarak Atmos, her bir hoparlöre ayrı seviyelerde ses göndermekle kalmıyor, aynı zamanda 118 adede kadar eşzamanlı ses nesnesi üretebiliyor. Ses tasarımcısı, her ses ve konuşmayı belirli kanallara atamak yerine ses alanı içindeki kesin noktalara yerleştirebiliyor. Bu nesneler, alan içinde manipüle edilerek, hareket ettirilerek etkileyici 3D ses sahnesi oluşturulabiliyor. En iyi Dolby Atmos deneyimini sunan sinemalarda yüzlerce hoparlör kullanılıyor ancak ev ortamına böyle bir sistemi barındıracak bir odaya sahip olmak pek olası değil. Bunun yerine daha basit alternatifler var; ses sisteminize iki veya dört adet tavan hoparlörü eklemek veya amaca yönelik bir Atmos özellikli hoparlör satın almak. Hoparlör satın almayı planlıyorsanız, Atmos film müziğinin kodunu çözebilen uyumlu bir AV alıcısı gerekir. Son birkaç yılda piyasaya çıkan alıcıların çoğu, (uygun fiyatlı olanlar dahil) bu formatı destekliyor; tepe hoparlörü kurulumu için tavanınızda delik açmanız gerekmiyor. Peki, Atmos hoparlör veya soundbar olmadan Atmos deneyimini yaşamanın bir yolu yok mu? Tam olarak yok diyemeyiz.
Dolby, herkesin özel Atmos hoparlörleri/soundbar ürünleri satın alamayacağını düşünerek, teknolojiyi daha erişilebilir kılmak adına sanal Atmos deneyimi yaratan bir işlem geliştirmiş. Örneğin; Dolby Atmos Yükseklik Sanallaştırması (Height Virtualization), Atmos’un tepe ses deneyimini hoparlör aracılığıyla dinleyici seviyesinde simüle etmeyi amaçlıyor. DTS:X’in kardeşi DTS Virtual:X gibi 5.1, 7.1 ve hatta stereo hoparlör sisteminden daha saran, 360 derece çevreleyen bir ses alanı oluşturmak için tasarlanmış. Teknoloji, sesi dinleyicinin önündeki hoparlörlere dağıtmadan önce tepe ses bileşenlerine yükseklik filtresi uygulayarak çalışıyor. Dolby, bu filtrelerin insan kulağının tepeden gelen seslere verdiği doğal uzamsal işareti simüle ettiğini, ses tınısının doğal kalması için ilgili filtrelerin eşitlenmesine özen gösterildiğini söylüyor. Dolby Atmos yükseklik sanallaştırma, AVR’lerden, soundbar’lara ve hatta kulaklıklara kadar her şeyde mevcut.
Telefonda Dolby Atmos ne demek 📱
Akıllı telefonlarda Dolby Atmos, stereo kulaklıklarınız için çok kanallı sesi karıştıran ve filtreleyen bir yazılım teknolojisidir. Binoral ses tekniklerini kullanarak 3D ses deneyimini korur. Mobil için Atmos, hoparlör ve kulaklık üzerinden telefonunuzda veya tabletinizde güçlü, hareketli ses oluşturarak birinci sınıf sinema sesi deneyimini mobile taşır. Çevreleyen Dolby Atmos deneyimine ek olarak, tükettiğiniz mobil içerikler için harika Dolby sesi elde edersiniz. Müzik dinlerken, hoparlör cızırtı sorunu yaşamadan daha yüksek seviyede, daha net ve yumuşak ses alırsınız. Film izlerken de diyaloglar daha net anlaşılır. Podcast, sesli kitap, canlı yayın gibi içeriklerde de konuşmalar otomatik olarak iyileştirilir. Sesli mesajlarda da arka plan gürültüsü azaltılır; WhatsApp kişilerinizden gelen sesli mesajı daha net bir şekilde duyarsınız. Samsung Dolby Atmos nedir? Galaxy telefonlarda Dolby Atmos (surround ses) özelliği, içerikte duyulması zor ufak sesleri yükselterek film, müzik ve diğerleri için yüksek kaliteli 3D ses deneyimi ve daha zengin surround ses deneyimi sağlar. Galaxy S22, S21, S20, S9, Note 20, Note 9, Note 10, Fold ve Flip’in tüm modellerinde sinema kalitesinde surround ses sağlayan Dolby Atmos bulunur.
Xiaomi Dolby Atmos nedir? Dolby Atmos, sesi üç boyutlu olarak simüle etmeyi mümkün kılıyor. Tüm Xiaomi telefonlar Dolby Atmos ses sistemi ile uyumlu değil; özellikle de daha düşük fiyatlı modeller. Dolby Atmos’u herhangi bir Xiaomi telefona kurmanın yolu olsa da, hem uğraştırıcı hem de root atma işlemi gerektiriyor ve en az Android 10 sürümü üzerinde çalışıyor olması gerekiyor. Dolby Atmos APK yükleme ile de kolayca çözülebilen bir işlem değil.
Dolby Atmos ne işe yarar 🤔
Dolby Atmos, içerik üreticilerinin sesleri 3 boyutlu bir alanda herhangi bir yere yerleştirmesine olanak tanır. Dolby Atmos içeriği belirli ses kanallarıyla sınırlı olmadığından, film ve müziğe daha fazla derinlik ve detay katar. Stereo ses ile ses, iki kanala (veya sol ve sağ hoparlöre) bölünüyor. Bu, filmde tüm sesin bu iki kanalı paylaşması gerektiği anlamına geliyor. Bu da ses efektleri, müzik ve diğer sesler üzerinden konuşmaları duymayı zorlaştırıyor. Surround ses sistemleri ile daha fazla kanal yerleştirilebiliyor. Örneğin; 5.1 kanal ses sisteminde solunuza, sağınıza, tam karşınıza ve arkanıza yerleştirilmiş 5 adet surround ses hoparlörü oluyor. Bu sistemle ses halâ birkaç kanal sınırlı ancak çok daha zengin bir deneyim sağlanıyor. Dolby Atmos ile surround ses kalitesi, tepe hoparlörü veya sesi tavandan yansıtıp dinleyiciye döndüren hoparlör eklenerek yükseltilebiliyor. İçerik üreticiler, sesleri belirli kanallarla sınırlamak yerine dinleyicinin etrafına veya üzerine herhangi bir yere yerleştirmelerine olanak tanıyor.
Dolby Atmos ses sistemi ne sağlıyor? bir örnekle açıklayalım. Filmde helikopterin havalanıp bir yöne uçtuğu bir sahne düşünün. Stereo ses sistemi ile, sesin sol hoparlörlerden sağ hoparlörlere geçtiğini duyarsınız. Surround ses sistemi ile sesin arkanızdan geldiğini duyarsınız, ardından ses etrafınızda dönerek ön hoparlörlere ulaşır. Dolby Atmos ile helikopter sanki başınızın üstündeymiş gibi, pervanelerin çıkardığı sesi duyarsınız; ses, 3 boyutlu bir alanda dalgalanmaya devam eder.
Dolby Atmos nasıl açılır ℹ️
Android telefonda Dolby Atmos açma 👇🏻
- Ayarlar uygulamasını açın.
- Sesler ve Titreşim bölümüne gelin.
- Ses kalitesi ve efektleri altında Dolby Atmos’a dokunun.
Hızlı panelden de Dolby Atmos’u açabilirsiniz. Durum çubuğunu aşağı sürükleyip bildirim panelini görüntüledikten sonra Dolby Atmos simgesine dokunmanız yeterli olacaktır. Hızlı panelde Dolby Atmos’u bulamıyorsanız, + simgesine dokunarak ekleyebilirsiniz.
iPhone Dolby Atmos açma 👇🏻
- Ayarlar uygulamasına girin.
- Müzik – Dolby Atmos bölümüne gidin.
- Otomatik veya Hep Açık’ı seçin.
Otomatik olarak seçerseniz; iPhone, AirPods 3. nesil, AirPods Pro veya AirPods Max gibi uyumlu kulaklıklar veya Dolby Atmos özellikli hoparlörler veya alıcılara bağlandığında Dolby Atmos çalar. Hep açık olarak seçerseniz; Tüm kulaklıklar veya hoparlörlerde Dolby Atmos çalar. Müzik uygulaması, iPhone’a bağlı kulaklıklarda veya hoparlörlerde Dolby Atmos parçaları çalmaya çalışır ancak beklenen etkiyi alamayabilirsiniz.
Peki, Dolby Atmos şarj yer mi? Dolby’nin açıklamasına göre, telefonun pil ömrünün üzerinde minimum etkisi var.
Dolby Atmos destekli telefonlar 📲
- Samsung Galaxy S22 serisi
- Samsung Galaxy Fold ve Flip modelleri
- Samsung Galaxy S21 serisi
- Samsung Galaxy S20 serisi
- Samsung Galaxy Note 10 serisi
- Samsung Galaxy S10 serisi
- Samsung Galaxy S9 serisi
- Samsung Galaxy Note 9 serisi
- Samsung Galaxy A modelleri
- Samsung Galaxy M modelleri
- Xiaomi 12 serisi
- Xiaomi 11 serisi
- Xiaomi Redmi Note 11 serisi
- Xiaomi Redmi Note 12 serisi
- Redmi K40 ve K50
- Huawei P40 serisi
- Huawei P30 serisi
- Huawei P20 serisi
- Huawei Mate 20 serisi
- Huawei Enjoy Max
- iPhone 14 serisi
- iPhone 13 serisi
- iPhone 12 serisi
- iPhone 11 serisi
- Oppo Find X2
- Oppo Reno serisi
- Oppo A serisi
- Oppo Ace2
- Realme GT serisi
- Realme X serisi
- OnePlus 10 serisi
- OnePlus 9 serisi
- OnePlus 8 serisi
- OnePlus 7 serisi
- Sony Xperia 5 serisi
- Sony Xperia 1 serisi
- ZTE Axon 7 serisi
- ZTE Axon 9 serisi
- ZTE Nubia Z11 ve Z17
Dolby Atmos kulaklık seçenekleri 🎧
- Samsung Galaxy Buds 2
- Samsung Galaxy Buds Pro
- AirPods Pro
- AirPods Max
- AirPods 1. nesil
- AirPods 2. nesil
- AirPods 3. nesil
- BeatsX
- Beats Solo3 Wireless
- Beats Studio3
- Powerbeats3 Wireless
- Beats Flex
- Powerbeats Pro
- Beats Solo Pro
- Beats Studio Buds
- Corsair HS75
- Corsair Virtuoso RGB Wireless
- Logitech G Pro
- OnePlus Buds
Tabii ki Dolby Atmos kulaklık modelleri bunlarla sınırlı değil. Piyasada Dolby Atmos özellikli kulaklıkların sayısı bir hayli fazla. Bu noktada Windows 10 ve 11’in Dolby Atmos desteği sunduğunu da belirtmek gerek. Dolby Access programını kullanarak Dolby Atmos uyumlu kulaklığınızı özelleştirebilirsiniz.
Dolby Atmos nerede kullanılır 🔊
Dolby Atmos’u şu anda Blu-ray dışında Amazon Prime, Disney+, Apple TV 4K, HBO Max, Netflix gibi akış platformları aracılığıyla deneyimleyebilirsiniz. Dolby Atmos filmler ve dizileri izlemek için bazı platformlarda UHD kalitede izlemeyi destekleyen abonelik planını tercih etmeniz gerekebiliyor. Dolby Atmos, Apple Müzik, Tidal HiFi, Amazon Music dahil bir dizi müzik dinleme platformunda da mevcut. Hangi cihazlar Dolby Atmos ses desteği sunuyor diye soracak olursanız şöyle sıralayabiliriz: - Android TV ve Google TV (9 ve daha yeni sürüm)
- Apple TV 4K (tvOS 13.4 ve daha yeni sürüm)
- Chromecast
- Amazon Fire TV (2019 ve sonra çıkan modeller)
- Dolby Atmos özellikli diğer Android TV’ler (Sony, Philips, LG, Samsung ve diğer)
- Amazon Fire tabletler (Fire HD 8 ve 10 modelleri)
- iPhone ve iPad’ler (iOS 13.4 ve daha yeni sürüm)
- Android telefonlar ve tabletler (Android 9 ve daha yeni sürüm)
- Mac bilgisayar (macOS 10.15 ve daha yeni macOS sürümü yüklü Safari tarayıcıda)
- Windows bilgisayar (Windows 10 ve 11)
Dolby Vision nedir ❓
Dolby Atmos ile birlikte “Dolby Vision nedir?” sorusu da çokça merak ediliyor. Dolby Vision, orijinal içeriğin oluşturulmasından bu içeriğin televizyon veya mobil cihazlara ulaşmasına kadar akan bilgileri korumak için tasarlanmış, HDR’ın bir versiyonudur. Bu bilgiye metadata (metaveri) denir ve film veya dizinin her karesi için parlaklık bilgisini taşır. Böylece TV, cep telefonu, tablet, tüm film boyunca görüntüyü tam olarak nasıl göstereceğini bilir. Bu bilgi her kare için olduğundan buna dinamik metaveriler denir. Standart HDR10 yalnızca bir veri noktasına veya statik metaverilere sahiptir. Kısaca Dolby Vision, dinamik metaverileri kullanan bir HDR standardıdır. Amacı, size daha iyi görseller sunmak ve görüntü kalitesini artırmak. Dolby Vision ile Dolby Atmos arasındaki fark 🆚
Dolby Vision ile Dolby Atmos arasında ne gibi farklılıklar var? diye soracak olursanız; Temel fark, içeriğin ve ekipmanın elde edebileceği renk derinliği ve parlaklık. Dolby Vision içerik, HDR10’un 10 bitine kıyasla 12 bit renk derinliği sağlar. 12-bit ne gibi fark yaratıyor? derseniz; 12 bit renk derinliği, 10 bit ile 1 milyar renge kıyasla 68 milyardan fazla renge erişim sağlıyor. Bu, Dolby Vision filmlerde -tabii ki TV’niz de destekliyorsa- renklerin çok daha doğru, yönetmenin istediği gibi olması gerektiği anlamına geliyor. Dolby Vision içerikte tepe parlaklık 10.000 nit ancak şu anda hiçbir TV, monitör bu parlaklığa çıkamıyor. Dolby Atmos özellikli ev sinema sistemi veya sinemanın tam anlamıyla çalışması için yükseklik kanalı bunun için de birkaç tepe hoparlörü gerekiyor. Dolby Vision ise, ev sinemalarına, sinemalara vb. yüksek dinamik aralıklı (hdr) video sunuyor. Başka bir deyişle, Dolby Atmos yalnızca sesle ilgili iken, Dolby Vision, ekranlara özgü. Teknolojisi tescilli; yani, başka hiçbir üretici veya geliştirici Dolby’nin izni olmadan kullanamıyor. Dolby Vision’ın HDR video sunmanın birkaç farklı yönteminden sadece biri olduğunu unutmamak gerek.
Dolby Atmos teknolojisinden tam olarak yararlanabilmeniz için birkaç temel bileşene sahip olmanız gerekir. İlk olarak hoparlörleri bağlamak için Dolby Atmos özellikli bir alıcıya ihtiyacınız olacak. İkinci olarak, 5 – 7 adet hoparlör, 1 adet subwoofer ve 2 – 4 adet tepe (tavan) hoparlörü gerekiyor. Üçüncüsü, Dolby Atmos sesi verebilen bir görüntüleme teknolojisine ihtiyacınız olacak. Son olarak, hepsini Dolby Atmos standartlarına göre ayarlamanız gerekecek ancak o zaman gerçek bir Dolby Atmos kurulumuna sahip olabilirsiniz. Tabii ki bu, vakit alan bir süreç. Sinemalar için durum daha da karmaşık; 64 adede kadar farklı hoparlör gerekiyor.
Dolby Atmos’un çalışması için bir hoparlör ağı ve bir alıcı gerekirken; Dolby Vision, yalnızca etkinleştirilmiş ekrana ihtiyaç duyar. Telefon, oyun konsolu, akıllı TV, bilgisayar monitörü, fark etmez, Dolby Vision, doğrudan görüntüleme teknolojisine entegre edilmiştir. Birçok yayıncı, oyun ve video, Dolby Vision’ı kullanır. Tek yapmanız gereken, oynat butonuna basmak ve ardından HDR ekranın keyfini çıkarmak. Yarım düzine veya daha fazla ek donanıma gerek yoktur.
Dolby Atmos, sinema, müzik, ev eğlencesi, her alanda sesi mükemmelleştiren harika bir teknoloji. Dolby Atmos nedir, ne işe yarar? tam olarak bilmek isteyenler için detaylıca açıkladık. Sayıları hızla artan Dolby Atmos telefon ve kulaklık modellerini listeledik. Telefonda Dolby Atmos ne demek, nasıl açılır? gibi mobil cihazlarda Dolby Atmos ses teknolojisinin kullanımına yönelik sıkça sorulan soruları da yanıtladık.