ÖZAY ŞENDİR – Prag / Cumhurbaşkanı Recep Tayyaip Erdoğan, Çekya’nın başkenti Prag’da düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) Zirvesi’ne katıldı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un önerisiyle hayata geçirilen AST’nin ilk toplantısı dün gerçekleştirdi. Zirve kapsamında pek çok liderle ikili görüşmeler yapan Erdoğan en dikkat çekici görüşmesini Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile gerçekleştirdi. Erdoğan ayrıca Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) Lideri Nikos Anastasiadis ile de bir süre sohbet etti. Erdoğan, zivenin ardından düzenlenen basın toplantısında özetle şu açıklamalarda bulundu:
KAPILARI AÇARIZ: Sayın Paşinyan’la bir görüşmemiz oldu. Bölgemizde iyi komşuluk ilişkileri temelinde, tam normalleşme hedefimize ulaşabileceğimize samimiyetle inanıyorum. Özel temsilcilerimiz vasıtasıyla görüşmeler karşılıklı devam ediyor. Biz de bugün kendisiyle görüşmemizi samimi bir havada gerçekleştirdik. Bu görüşme esnasında bazı talepler söz konusu oldu. Bu taleplerle ilgili olarak da gerek özel temsilcilerimize gerekse Dışişleri Bakanlarımıza görevlendirmeyi yaptık. Biz ‘sadece Azerbaycan ile aranızdaki hukuku olgunlaştırın ve hemen barışla ilgili sözleşmeyi yapın, bunu yaptığınız anda bizimle ilgili en ufak bir pürüz kalmaz, kapılar açılacaktır.’ Kapıları açarız ve her türlü hava, kara, demiryolu bunların önünü açarız.
AB’YE ÜYELİK SÜRECİ: AB’nin uluslararası rolünün yeniden tanımlanmasında Türkiye’nin yeri doldurulamaz. Avrupa Siyasi Topluluğu, AB’nin alternatifi değil. Ayrı bir oluşum olarak ortaya çıktı. Türkiye’nin önüne çıkarılan engellerin adil olmadığını belirttim. Bu durumun Avrupa Birliği’nin menfaatlerine de zarar verdiğinin altını çizdim. Türkiye anahtar bir bölge konumundadır. Zirvede bu husus muhataplarımızca da teyit edilmiştir.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI: Savaşın ilk gününden itibaren akan kanı durdurmak için çok çaba sarf ettik. Ülkemizin Rusya-Ukrayna savaşında arabulucu ve kolaylaştırıcı rolü takdir ile karşılanıyor. Tahıl koridorunun açılması ve esir takasının sağlanmasını önemli bir diplomatik başarı olarak görüyoruz. En kötü barışın bile savaştan daha iyi olacağı inancıyla savaşı sonlandırmak için elimizden geleni yapıyoruz.
KIBRIS VE DOĞU AKDENİZ: Türkiye’nin hiçbir ülkenin toprağında, egemenliğinde, hak ve hukukunda gözü yoktur. Kalıcı bir çözüm için Kıbrıs Adası’ndaki gerçeklerin kabulü gerekiyor. Doğu Akdeniz ve Ege sorunlarını uluslararası hukuk çerçevesinde çözmek istediğimizi dile getirdik.
‘BİR GECE ANSIZIN GELEBİRİZ’ MESAJI: (Yunan gazetecinin ‘bir gece ansızın gelebiliriz dediğinizde Yunanistan’a saldırıda bulunabiliriz mi demek istiyorsunuz?’ sorusu üzerine) Bu sadece Yunanistan için geçerli değil. Bizi rahatsız eden, bize saldıran hangi ülke olursa olsun, onlara cevabımız ‘bir gece ansızın geliriz’ Bunu böyle bilmeleri, anlamaları lazım. Şu an itibariyle siz anladığınıza göre onlar da anlamıştır.
ATİNA YÖNETİMİ İLE GERİLİM: Bu akşam yemekte benim konuşmam vardı. (Yunanistan lideri Miçotakis) Konuşmamdan çok rahatsız olmuş. Rahatsız olduğu için de kimden izin aldı bilmiyorum herhalde başkandan almış izni. Orada çıkıp bir konuşma yaptı. Kendisine ağır gelecek ifadeler kullandığımızı söyledi. Aslında ağır bir şey yoktu. Ve olması gereken yerde değiller. Hala bunların bütün politikaları yalan üzerine kurulu. Hep yalan, dürüstlük yok. ‘Hadi bir araya gelelim’ dediğimizde kıyıdaş ülkelerle birlikte. Buna yanaşmıyorlar. Ve araya da birçok ülkeyi sokuyorlar. Birçok ülke de bizden adım atmamızı beklediler. ‘Sizin bir yerlerden izin almanız gerekiyor’ dedim, ‘Yok, ben izin almam’ dedi. ‘Benim zaten 2 ayım kaldı, görüşelim bitirelim bu işi’ dedi. Sizin muhataplarınız belli. Bizim de Yunanistan’la görüşeceğimiz bir şey yok, zaman içinde temenni ederim ki bir görüşme fırsatı yakalarız.
SURİYE BAŞKANI İLE GÖRÜŞEBİLİRİZ: (Suriye Devlet Başkanı ile bir görüşmeniz olması mümkün mü?) Şu an itibariyle böyle bir şey söz konusu değil. Ama mümkün değildir gibi bir ifadeyi kullanmam da, alışılmış bir siyasetçi değilim. Dolayısıyla bir vakti, saati geldiğinde biz Suriye’nin Başkanı’yla da görüşme yoluna gidebiliriz. Şu an itibariyle zaten alt düzeyde görüşmeler yapılıyor. Bizim bütün arzumuz Suriye’deki terör gruplarının buradan arındırılması, bununla birlikte burada briket evler yapmak suretiyle geri dönüşü hızlandırmanın adımlarını atıyoruz. 550 bin Suriyeli kendi topraklarına döndü. Rusya-Ukrayna savaşı bölgede atılacak adımları etkiledi. Rusya’nın İran’ın bölgede etkinliği var. Diğer yandan koalisyon güçlerinin etkinliği var. Başta ABD olmak üzere terör örgütüne silah, teçhizat yardımları yapılıyor. Vakti zamanı geldiğinde Amerikalı yetkililerle bunları görüşerek Suriye’nin kuzeyini bunlardan arındırmak istiyoruz.
İSVEÇ VE FİNLANDİYA: Sanna Marin (Finlandiya Başbakanı) ile görüşmemiz iyi geçti. Kendisine, Finlandiya ile ilişkilerimizin İsveç’e göre daha farklı olduğunu söyledim. Finlandiya, terörün kol gezdiği bir yer değil ama İsveç öyle. NATO, Finlandiya’nın lehine karar verirse biz de elimizden geleni yaparız.
Paşinyan ile görüşme çok iyi geçti
Zirve marjında en önemli ikili görüşme Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ermenistan Başbakanı Paşinyan arasında gerçekleşti. Milliyet’in edindiği bilgilere göre; Erdoğan ve Paşinyan’ın arasındaki görüşmelerin çok iyi geçtiği belirtilirken, iki ülke özel temsilcilerinin yürüttüğü görüşmelerin Ankara ve Erivan’a taşınması gündeme geldi. İki, liderin buna sıcak baktığı öğrenildi. Normalleşme sürecinde Dışişleri bakanları da bir araya gelecek. Görüşmede kara sınırlarının açılması da masaya geldi. Gerekli çalışma yapıldıktan sonra öncelikli olarak kargo taşımacılığına ve diplomatik pasaportlara sınırların açılmasına sıcak bakıldı.
“HANIMLAR ANLAŞIYOR AMA BİZ ANLAŞAMIYORUZ”
Zirve sırasında Fransa Cumhurbaşkanı Macron ile de sohbet eden Erdoğan, Türk Devletleri Teşkilatı konuşulurken Macron’a “Seni de birliğe alalım” diye espri yaptı. Erdoğan, zirvenin ardından düzenlenen basın toplantısında ise “Macron ‘hangi mevsimde geleyim’ diye sordu. Ben de “Hanımını da al gel. Hanımlar iyi anlaşıyor ama biz anlaşamıyoruz seninle dedim” ifadelerini kullandı.
Erdoğan’dan ikili görüşmeler
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çekya’nın başkenti Prag’daki Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) Zirvesi kapsamında ikili görüşmeler de gerçekleştirdi. Erdoğan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la görüşmesinin ardından Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev ile bir araya geldi. Erdoğan, daha sonra İspanya Başbakanı Pedro Sanchez’i kabul etti. Görüşmelerde ikili ilişkiler ve bölgesel sorunlar değerlendirildi. Rusya-Ukrayna savaşı, enerji krizi ve tahıl sevkıyatı konuları ele alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan daha sonra İsveç Başbakanı Magdalena Andresson ve İsviçre Konfederasyon Başkanı İgnazio Cassis ile de görüştü.