ASLIHAN ALTAY KARATAŞ/ANKARA- Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP), Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 7 Temmuz 2022 tarihli kararı ile yürürlüğe girdi. Plan kapsamında 81 il için AFAD İl Müdürlükleri tarafından İl Afet Risk Azaltma Planları (İRAP) hazırlandı.
Kahramanmaraş için 2020’de hazırlanan İRAP’ta, “Büyük depremler açısından bakıldığında, özellikle Doğu Anadolu Fayı’nın batı kısımı aletsel dönemde önemli bir deprem etkinliği üretmediği ve suskun kaldığı gözlenmektedir. Bu durum Doğu Anadolu Fayı’nın özelikle Gölbaşı-Türkoğlu ve Türkoğlu-Antakya (Ölü Deniz Fayı’nın Karasu) segmentlerine yakın bir konumda olan Kahramanmaraş ili için büyük bir risk oluşturmaktadır” tespiti yer aldı. Planda kent ve çevresinde etkili olabilecek en önemli segment olan Gölbaşı-Türkoğlu segmentinin, 500 yılı aşkın süredir büyük bir deprem üretmeyen sismik boşluk konumunda bulunduğuna işaret edildi. Kahramanmaraş’taki yapılaşmanın yoğun olduğu yerlerde “alüvyonların yumuşak ve gevşek zemin özelliğinde” olduğu belirtilirken, yer altı suyu seviyesinin yüzeye yakınlığının depremin şiddetini 2-3 derece arttırabildiği kaydedildi. Planda şu ifadelere yer verildi:
‘Hasarı artırabilir’
“Bölge, diriliğini koruyan Doğu Anadolu Fayı ile Ölü Deniz Fayı’nın etkisi altındadır. Bu faylarda 200 yıllık bir enerji birikiminin olduğu ve sismik olarak oldukça yüksek bir potansiyel tehlikenin bulunduğu anlaşılmaktadır. Aynı zamanda fayların henüz disloke olmayan segmentlerinin Kahramanmaraş yakınında yer alması bu kesimde risk derecesini arttırmaktadır. Bunun yanında yerleşmelerin büyük çoğunluğunun çok zayıf zeminler üzerinde yer alması bu endişeyi daha da kuvvetlendirmektedir.
Bölgenin çok uzun sayılabilecek bir durgunluk dönemi geçirmekte oluşu nedeniyle halkın, olası bir deprem tehlikesinden habersiz olduğuna dikkat çekilen İRAP’ta, “Bu durum tehlikenin boyutunu bir kat daha artırmaktadır. Bu nedenle olası bir depremde can ve mal kayıplarını en aza indirmek için, meskun alanlarda zemin etütlerinin ayrıntılı olarak yapılması ve tehlikeli zonlardaki yapıların tahliyesi zaruridir” denildi.
‘Deprem üretme potansiyeli yüksek’
Risk analiz çalışmalarında, AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı tarafından AFAD-RED programı kullanılarak üretilmiş Kahramanmaraş ilini etkileyebilecek 7.5 büyüklüğündeki deprem senaryosu kullanıldı. Senaryo çalışmasının sonuç kısmında ise “Olası büyük bir deprem gerçekleşmesi durumunda şehrin büyük bir kısmının etkileneceği öngörülmektedir” denildi.